Historia jonë ndër shekuj imazhe dhe artikuj

[Rrjeti]

Përgjigje e: Historia jonë ndër shekuj imazhe dhe artikuj

Më lart në këtë temë gjindet pjesa e parë.

PELLAZGO-ILIRËT, Sekreti i madh i gjenezave në Gadishull (Pjesa 2)
21 Qerhor 2019
Shkruan: DR. Moikom ZEQO

Një tezë më e re favorizon një situatë të ndryshme kur elementi indoeuropian ka ekzistuar në Europën Juglindore qysh në neolitin e hershëm dhe të zhviluar në vend. Kjo tezë është teza e autoktonisë së formimit të kulturave neolitike. Gjatë këtij procesi të gjatë e interesant elementi indoeuropian i ardhur në mbarim të neolitit e eneolitit i dha një ferment gjallërues të veçantë indoeuropianizimit të territoreve të Shqipërisë – çka vërtetohet arkeologjikisht (kulturat neo-eneolitike në Vashtem, Kolsh, Cakran, Maliq – Kamnik).

Zbulimet arkeologjike të prehistorisë sidomos të neolitit të hershëm na bëjnë të mendojmë qartë se elementi indoeuropian, ose paleoindoeuropian dallohet që në këtë hark kohor dhe vetëm më vonë procesi i indoeuropianizimit pati flukse nga Lindja dhe Juglindja.

Tërë vështirësia është përcaktimi i sintezës, shkrirjes së karakterit të banorëve shumë më të vjetër me ardhësit indoeuropianë, që u vendosën në këto treva, duke formuar një bashkësi themelore gjuhësore të karakterit indoeuropian, që i korespondon kompleksit ballkano-egjean të neolitit të vonë. Pikërisht në këtë kohë krijohen mundësitë e formimit të një shtrese të pashlyrshme indoeuropiane në Gadishullin Ballkanik, që më pas në epokë e metaleve, formësuan dy grupet e mëdha gjuhësore të ilirëve dhe të thrakëve.

Padyshim që përcaktimi se cila ishte popullsia indoeuropiane paragreke në epokën e neo-eneolitit të kompleksit ballkano-egjean është nje problem i hapur nga diskutimet dhe tezat e kundërta. Arkeologjia dhe linguistika ende na japin pak prova të vërtetimit shkencor, por shkencëtarët preferojnë ta quajnë këtë popullsi si parailire, paragreke e parathrake. Në këtë konteks flitet për banorët paleoballkanikë të emërtuar si pellazgë e gjuhën e tyre pellazgjike.

Nënshtresa indoeuropiane në lidhje gjenetike me komplkeksin kulturor ballkano-egjean si nënshtresë parailire parakupton për mendimin tonë pellazgët, pra banorët me parakë, më të stërlashtë të vendit tonë.

Termat “pellazgë” e “pellazgjishte” e ruajnë ende karakterin konvensional dhe ne i lidhim tani me ato gjurmë arkeologjike të një popullsie shumë me të vjetër mbi të cilën dallgët e shtegëtimeve të mëdha indoeuropiane demiurguan një entitet, ose më saktë disa entitete të reja kulturore.

Një problem konceptual dhe kyç është ai i lidhjes së pellazgëve të indoeuropianizuar me popullsinë pasardhëse, që spikat në kohën e bronxit. Sustrati i hershëm pellazg me raportet e reja kulturore dhe etnike të bartësve të kulturës së epokës së bronxit të hershëm në Shqipëri (Maliq, shpella e Blazit në Mat) janë të dokumentuara në një vijimësi arkeologjike. Kjo është tejet e rëndësishme.

Në fundin e mijëvjeçarit të tretë para erës sonë e në fillim të mijëvjeçarit të dytë- para erës sonë si rrjedhim i dyndjes së popujve indoeuropianë u zhdukën qytetërimet e lashta të neolitit dhe u formua kultura e herëshme e bdronxit, të ndërlidhur me substratin eneolitik ballkanik, pra edhe me pellazgët e stërlashtë dhe pas tyre ilirët.

Nuk duhet harruar se gjumë të kulturave të mirëfillta paspaleolitike, ose mezolitike nuk janë zbuluar deri më sot në Shqipëri. Mungesa e materialit mezolitik duhet t’i atribuohet mungesës së kërkimeve në këtë fushë. Në Vlush të Skraparit janë gjetur gjurmë të një horizonti të neolitit të hershëm me tradita të forta mezolitike.

Zbulimet arkeologjike në Shqipëri kanë bërë të mundur njohjen me disa grupe etno kulturore neolitike si binomi kulturor Vashtëmi-Podgori, kultura e Cakranit, kultura Maliq Kamnik etj, të zhvilluara në një bazë autoktone, jo pa koresponduese me komplekset e gjëra ballkanike etnokulturore.

Ilirologjia studion pikërisht gjenezën dhe kulturën e ilirëve. Në periudhën e herëshme të hekurit burimet historike na bëjnë të ditur se banorët e Shqipërisë ishin ilirët.

Ka dy mendime kryesore (kryeteza) për prejardhjen e ilirëve:

njëra i konsideron ilirët si të ardhur në gadishullin ballkanik dhe tjetra si popullsi autoktone, të formuar në truallin historik të Ilirisë.

Ndër teoritë e shumta të prejardhjes së ilirëve në Ballkan spikat ajo që i lidh bartësit e kulturës së fushave me urna të Europës Qëndrore me ilirët. Kjo teori thotë se bartësit e kësaj kulture të kontinentit kanë lëvizur drejt Jugut në shekujt XII-IX para erës sonë (dyndjet dorike, egjeane apo paneno-ballkanike), duke u përzjerë, apo zhvendosur shumë popullsi anase, duke krijuar një tablo të ndryshme etnologjike.

Kultura e fushave me urna (urnenfelderkultur) dhe veçmas dega e saj e quajtur kultura e Lushicës (rajon në Gjermani) u mbiquajt e ilirëve nga arkeologu Gustav Kosina e më pas u pasua nga Richard Pittioni dhe filologu Julius Pokorny. Këtu procesi konceptohet si një hop cilësor i protoilirëve në ilirë dhe që shkaktuan dyndjen e madhe dorike në atë që quhet në shkencë ende “Dark Egae”.

Shkolla e Kosinës ftillëzoi të ashtuquajturin panilirizëm që me të drejtë Vittore Pizani e quajti si ‘një sëmundje”

Një teori tjetër ishte ajo e arkeologut Karl Shugard, që bartësit e qeramikës neolitike thrakase i quajti parailirë (Urillyrier).

Nga ana tjetër Vladimir Gjeorgjievi mbron tezën se krijuesit e kulturës kreto-mikenase qenë protoilirët, që edhe paniliristi më i madh Hans Krahe e vlerësoi si një fantazi të thjeshtë. Për të treguar se sa shumë skajuan deri në absurd teoritë e prejardhjes së ilirëve le të përmendim edhe dijetarin Robert Heine-Geldern, i cili në vitin 1951 botoi një tezë, që ilirët dikur rreth shekullit të IX – VIII para erës sonë morrën pjesë në një dyndje që çoi deri në Mongoli, Kinë dhe në Indi (?!)

Pikëpamja e zhvilluar nga arkeologët shqiptarë në gjysmën e shekullit të XX ka krijuar teorinë e formimit të ilirëve dhe të kulturës ilire në vend pa ndërprerje, pra, kjo shtë teoria e autoktonisë. Në këtë kuptim teza që i lidh ilirët me bartësit e kulturës së fushave me urna bije, ose zbehet. Gjithashtu të dhënat arkeologjike flasin se dyndja oanono-ballkanike nuk e ka përfshirë pjesën përqndimore të gadishullit ballkanik, pra edhe teritoret e Shqipërisë.

Etnogjeneza ilire nuk duhet parë vetëm në lidhjen me dyndjen panano-ballkanike, pavarësisht nga disa ndikime të saj. Kjo dyndje e cilësuar indoeuropiane në fundin e mijëvjeçarit të tretë para erës sonë ndikoi në kultura neolitike të Ballkanit, po nuk është totalitare për territorin shqiptar të sotëm.

Etnosi ilir i krijuar në epokën e bronxit është edhe një unitet, që ka brenda diversitet dhe përgjithësisht sot nënvizohen dy grupe të mëdha kulturore ilire: ai jugor dhe ai verior.

Për grupin ilir verior ka dhënë kontribut të veçantë arkeologu Alojz Benac, i cili favorizon një autoktonizëm të ilirëve.

Në pikëpamje të përafërt edhe Gimpera e mbështet teorinë e Benacit, por duke përfshirë në këtë proces edhe bartësit të kulturës së Lushicës nga Veriu.

Teoria e autoktonizmit ilir përfaqësohet sot nga dijetarët shqiptarë si Prendi, Korkuti, Ceka, Selimi etj. dhe zbulimet arkeologjike ne prehistori, në kulturën paraqytetare ilire dhe sidomos konceptimi më i kompletuar rreth çështjeve të tilla si qyteti ilir, shteti ilir pa harruar komponentet e artit, të botëkuptimit etj., kanë krijuar një epokë të re në shkencën për ilirët.

Trinomi pellazgët-ilirët – shqiptarët paraqitet në një dritë të re. Po edhe është i paplotësuar, plot të vjetra e të reja.

Sidomos karakteri gjenetik i filiacionit të shqiptarëve nga ilirët është një problem, ku arkeologjia ka dhënë një material bindës dhe hedh poshtë tërë pseudo teoritë e politizuara shoviniste, që mohojnë karakterin sutokton të shqiptarëve në trojet e tyre historike.

Gimpera në sythin e librit të tij të quajtur “Ilirët, thrakët, dakët” jep gjykimet vetiake të jehonizuara nga dijetarë të tjerë paraardhës ose bashkëkohës.

Gimpera ve në reliev faktin se në marrëdhëniet me popujt e tjerë të Europës Qëndroire problemi i popujve danubianë dhe ballkanikë “shtrohet në mënyrë të ndryshme”

Kosina e kish quajtur kulturën luzasiane si qytetërim ilir verior ‘karpo-dak” në lidhje me kulturën e popujve danubianë. Ky përcaktim dështoi në vërtetësinë e vet (arkeologjikisht). Lidhjet e kulturës së Luzasës me venetët, (të dalluar përfundimisht nga ilirët – ndryshe nga ç’i kishin quajtur ilirë më parë) solli një ndryshim të fokusit të problemit në fjalë.

Kalimi nga epoka e bronxit në atë të hekurit (në disa shekuj) bëri të shfaqen grupe të reja historike të dakëve, ilirëve dhe thrakëve.

Ilirët përfaqësonin një kulturë etnike, ku qenë asimiluar rezultatet e kulturave neolitike të zonës dinarike të Ballkanit Perëndimor si dhe një element të fortë të huazuar nga popujt alpinë, ndoshta të dalluar nga ata që janë indoeuropianë në karakteristikë, duke u indoeuropianizuar ndërmjet marrëdhënieve e ndikimeve indoeuropiane të mirëfillta, duke asimiluar edhe ndikimet e depërtimet e kulturës luzasiane.

Siç shihet më sipër teza e Gimperës i takon grupit ilir verior dhe në raport me gërmimet arkeologjike të bëra në Ilirinë e Jugut ajo ka një mangësi të materialit arkeologjik që nuk kishte se si ta njihte Gimpera kur po e shkruante librin e tij.

Në sythin “Dyndjet e keltëve – keltët dhe ilirët” Gimpera thekson se venetët nuk kanë qenë ilirë të mirëfilltë nga ana tjetër kultura e LKuzacës nuk ka qenë tërësisht venete. Kurse Qytetërimi Halshtatian ka një personalitet të fortë dhe duhet të identifikohet me popujt ilirë historikë.

Këta popuj ilirë arritën një zhvillim të dukshëm dhe përmes Adriatikut më saktë në brigjet perendimore dhe lindore të Adriatikut krijuan një komunuelth, sepse grupet etnike të japigëve dhe të mesapëve në Italinë e Jugut ose daunët, janë të afërt me ilirët, ose të identifikueshëm me ilirët.

http://dardaniasacra.njekomb.com/?p=102832

 

[Rrjeti]

Përgjigje e: Historia jonë ndër shekuj imazhe dhe artikuj

Burri i Malësisë së Madhe, Haxhi Sulejmani i thotë pushtuesit serb:
- Une jam shqiptar, i besimit mysliman, por kisha është e imja, e ju nuk keni lidhje me kishën tonë!

Ai (nepërka serbe):
- Është kishë pravoslave (ortodokse),

Burri i Malësisë së Madhe:
- Të them në mënyrën më njerëzore; kisha qoftë katolike, ortodokse apo çfarëdoqoftë këtu në tokën time është e imja;

Ai (nëpërka serbe):
- Ajo e shkatërruara atje është katolike (Shën Maries), ndërsa kjo është ortodokse;
Burri i Malësisë së Madhe:

- Është e imja, prandaj kthehu, se nuk kalon dot këtu, se ne e ruajmë. Nëse je njeri me kulturë kthehu me të mirë.

Ai (nëpërka serbe):
- Pse je mysliman të takon ta ruash dhe të kujdesesh; çka të bëj unë tani të dal e t'i drejtohem opinionit, se ti si mysliman je kundër kishës dhe në këtë rast je kundër kishës!?

Burri i Malësisë së Madhe:
- Jam shqiptar në rradhë të parë e nuk jam mysliman; ajo ka të bëjë me besimin. Nuk them që jam mysliman, s'ka mysliman ka shqiptar, vetëm shqiptar dhe nuk më dëbon dot nga Trashëgimia. - - - - nga Elida Jorgoni.

 

[Rrjeti]

Mark Palnikaj: Zbulime nga dokumentet e Vatikanit, 5 shekuj është shkruar shqip

Në vitet 1600-‘700 janë përgatitur 206 shqiptarë në studimin e shqipes në Kolegjin Ilirik të Loretos dhe të Fermos në Itali, i cili qëndroi i hapur deri në vitin 1746. Në vitet 1600-‘700 janë përgatitur 206 shqiptarë në studimin e shqipes në Kolegjin Ilirik të Loretos dhe të Fermos në Itali, i cili qëndroi i hapur deri në vitin 1746.

“Arbënor i dashur, këtë gramatikën e shkrova për zotninë tënde”….. Edhe sot pas 4 shekujsh, kjo e shkruar e Andrea Bogdanit, që la amanet botimin e gramatikës shqipe, mund të transkriptohet lehtë në gjuhën e sotme shqipe. Janë qindra si këto dokumente që plotësojnë hendekun e atyre pseve për mungesën e shkrimit shqip gjatë pesë shekujve të pushtimit osman. Për studiuesin Mark Palnikaj është fakt që në pesë shekuj shkollat dhe gjuha shqipe janë në një vijimësi të pandërprerë. Ai argumenton me një seri dokumentesh në një intervistë për gazetën “Shqiptarja.com” vijimësinë e tyre gjatë pesë shekujve nën sundimin osman, deri në 1905-n- kur u mor vendimi për çeljen e shkollave tërësisht në gjuhën shqipe.

Osmanët e luftonin gjuhën dhe shkollën shqipe, por shqiptarët sakrifikuan dhe i mbajtën gjallë, duke u bërë ruajtës të identitetit tonë. Mark Palnikaj është aq entuziast pas zbulimit të çdo dokumenti që flet për çelje të shkollave shqipe që nga Shkodra, në Shkup, në Mal të Zi e deri në Prevezë; nga ‘500-a në ‘600-n e nga ‘700-a, në ‘800-n e 900-n. Por, dje, duke përshëndetur nga Vatikani, ku po kërkon arkiva të reja Mark Palnikaj tha: “Kam gjetur plot gjëra, por këtë herë jam mërzitur… sesa pak dimë për historinë tonë”. Ndërsa në intervistën për Shqiptaren, ai rrëfen për dokumente e shkolla të njohura e të panjohura, duke na tërhequr fort vëmendjen e duke e plotësuar mozaikun e njohurive mbi këtë temë. -Zoti Palnikaj, ju shkoni shpesh në Arkivat e Vatikanit, e sot që po flasim jeni aty. Përveç dokumenteve në latinisht që lidhen me historinë tonë, ju nuk reshtni së reklamuari zbulimet e dhjetëra dokumenteve të shkruara në gjuhën shqipe përgjatë shekujve, nga 1500-a deri në fundin e 1800-s. Çfarë rëndësie historike kanë dokumentet e zbuluara? M. Palnikaj: Me këto dokumente unë dua të zbulojë të plotë historikun e shkrimit të gjuhës shqipe dhe të shkollave shqipe në trevat shqiptare.

Për historikun e shkollave shqipe janë mbajtur një numër shumë i madh konferencash madje edhe kongrese dhe janë botuar shumë libra dhe studime ku janë identifikuar kontributet e të parëve tanë arbëror për shkollat dhe shkrimin shqip qysh nga shekulli XIII e këtej. Edhe studiuesit shqiptarë e shumë studiues të huaj kanë sjellë të dhëna për shkrimet e para në gjuhën shqipe dhe për shkollat e para në trevat arbërore, para se të formohej shteti shqiptar. Por nga studimet e kryera vitet e fundit, sidomos nga viti 1930 e deri më sot, është zvogëluar roli i shkollave shqipe të hapura nga klerikët tanë të nderuar deri në shekullin XIX, me pretendimin se “ato kanë qenë shkolla fetare”. Një mendim i tillë më duket shumë i padrejtë sepse në të gjithë kontinentin evropian shkollat e para janë hapur në fillim nga institucionet fetare. Në trevat shqipfolëse të asaj kohe vetëm priftërinjtë kishin arsimin e nevojshëm për të mundësuar lëvrimin e gjuhës shqipe të asaj kohe dhe ata klerikë ishin kryesisht shqiptar, por në ndonjë rast, kontribute me rëndësi dhanë edhe klerikët me kombësi jo shqiptare që shërbyen në Shqipëri. Barleti, Beçikemi, Dhimitër Frangu, Buzuku, Bardhi, Bogdani, për shekujt XVI dhe XVII, na kanë lënë monumente me rëndësi në këtë fushë duke na dhuruar veprat e pavdekshme të historive për heroin tonë kombëtar Gjergj Kastriotin Skënderbeu, “Mesharin”, Fjalorin Latinisht Shqip,

Doktrinë dhe vepra të tjera të prezantuara dhe të njohura në shumë punime të mëparshme. Sipas burimeve arkivore na faktohet se Stublla e shqiptarëve të Malit të Zi pati shkollën e parë shqipe që në vitin 1584, e qe vijoi deri me 1 shkurt të vitit 1905, kur u shpall famulli më vete. Ishte filial i Letnicës. Data 5 shkurt, ndërkaq shënon fillimin e semestrit të dytë të vitit shkollor 1904 – 1905, tashmë të Stubllës së pavarur nga Letnica. Komuna e Vitisë datën 5 shkurt e ka futur në Statutin e Komunës si ditë feste të Shkollës Shqipe. -Ndërkohë ka një opinion në popullsinë e gjerë se shqip është shkruar pas themelimit të Alfabetit të Manastirit 1908. Ndërsa në rrethet akademike ka pasur një studim të kufizuar në fakte si Formula e pagëzimit e Pal Engjëllit dhe “Meshari i Gjon Buzukut” (1555). Cilat janë shembujt më të parë që do të sillnin fakte për një shkrim të pandërprerë të shqipes gjatë shekujve? M. Palnikaj: Unë mjafton t’ju kujtoj disa shkolla prestigjioze të shekujve të kaluar ku mësohej shqip. Përmend këtu kolegjin ilirik të Loretos, që është hapur në vitin 1555 e që përgatiste klerikë për Ballkanin dhe rajonin e pushtuar nga turqit.

Një pjesë e shqiptarëve përgatiteshin për ritin grek ortodoks dhe një pjesë përgatiteshin për ritin latin, kishën katolike romane, që përfshinte zonat nga Shkumbini e sipër e deri në Prevezë, e deri në Shkup. Të gjitha këto vende ishin pjesë e ritit latin. Universiteti i Loretos ka përgatitur kuadro për të shërbyer në Shqipëri, si klerikë apo ipeshkvij. Pra, pesë shekuj me radhë, pa asnjë ndërprerje shqiptarët kanë shkruar shqip, e janë shkolluar në shkolla shqipe. Dokumente të tilla ka shumë, sepse nuk janë të rastësishme, për kohën kanë qenë normale. Ndaj argumenti për zanafilla të shkrimit shqip me alfabetin e saj nder pese shekuj, nuk ka pse të mbështetet në dokumente aq të rrallë, që ju i përmendët. Në këtë kohë, me sa duket Selia e Shenjtë për të ruajtur besimin e krishterë të ritit roman, pra jo ortodoks të Kostandinopojës, zgjodhi si strategji të saj arsimimin e besimtarëve nga trevat ballkanike të pushtuara nga turqit, për t’i bërë ballë ekspansionit të dhunshëm të fesë dhe kulturës islame. Për këtë qëllim, për studentët e këtyre trevave ajo ka hapur disa shkolla. Në fillim, në vitin 1584 u hap Kolegji Ilirik i Loretos i cili me ndërprerje të shkurtra ndenji i hapur deri në vitin 1860. Sipas regjistrit themeltar të studentëve të regjistruar në këtë kolegj, nga trevat e Arbërisë, Dioqezës së Shkupit dhe të Tivarit, të cilat ishin me popullsi shqipfolëse, në këtë kolegj u regjistruan 124 persona. Në vitin 1663 është hapur Kolegji Ilirik i Fermos në Itali, i cili qëndroi i hapur deri në vitin 1746.

Nga trevat shqiptare të përmendura më sipër, gjatë kësaj kohe në këtë kolegj u regjistruan 82 shqiptar nga të cilët 10 prej tyre arritën në postin e Ipeshkvit në ipeshkvi të ndryshme në trevat shqiptare. Në vitin 1627 është hapur Kolegji Urban pranë Propagandës Fide në Vatikan i cili me ndërprerje të shkurtra ka qëndruar i hapur deri në vitin 1931. Edhe këtë kolegj e mbaruan shumë persona të ardhur nga Arbëria, Tivari dhe Kosova. Numrin e saktë për personat që e mbaruan këtë kolegj nuk e kemi por edhe këtu një numër i madh shqiptarësh kanë studiuar gjatë kësaj kohe.Mbas marrëveshjes midis Perandorisë Austriake dhe Vatikanit të vitit 1837 në kolegjet dhe universitetet e Austrisë u dërguan për të studiuar një numër i konsiderueshëm i studentëve nga Shqipëria. Zanafilla e shkollave në gjuhën shqipe është mbas krijimit të urdhrit të Jezuitëve të cilët shkollimin e besimtarëve e shikonin si nevojë të dorës së parë. Ata vunë themelet e arsimit modern evropian, ku pikat themelore ishin hartimi i programeve shkollore që deri atëherë ishin të panjohura, arsimimin falas dhe arsimimi edhe për fëmijët e familjeve të varfra. Jezuitët hapën shkollat fetare më në zë në kontinentin evropian dhe disa nga figurat më të rëndësishme në lëmin e shkrimeve shqipe të shekullit XVII si Frang Bardhi, Pjetër Bogdani e të tjerë mbaruan pikërisht këto shkolla. Në trojet shqiptare ky urdhër fetar u paraqit vetëm në vitin 1841.

Në traditën treqindvjeçare të tyre për arsimimin e besimtarëve, ata hapën në Shkodër Kolegjin Saverian, njërën nga shkollat më prestigjioze që është hapur në historinë e këtij qyteti. Ata e mbajtën gjallë këtë vend dhe nëse kemi 124 prej tyre e 84 që mbaruan Loreton, këta e mbajtën gjallë kombin shqiptar, gjuha shqipe është bërë nga ata. Një tekst gjuhe me 274 faqe nuk kemi sot në shkollat tona. Jemi në fillimet publikimit se i ka mbuluar harresa -Cila ishin disa nga emrat? M. Palnikaj: Janë shumë. Andrea Bogdani kishte hartuar një gramatikë të gjuhës shqipe, por ajo humbi në mënyrë aksidentale pa u botuar nga nipi i tij, Pjetër Bogdani. -A mund të gjendet në arkiva kjo gramatikë? M. Palnikaj: Jo nuk e besoj. Sepse ka qenë për përdorim nga studentët dhe mund të jetë shkatërruar. Por në dokumente të tjera të Arkivave të Vatikanit, flitet gjithnjë e më tepër për ekzistencën e saj. Hartimi i kësaj gramatike dhe i Fjalorit të Frang Bardhit tregon se në mesin e shekullit XVII ishte kërkesë e kohës mësimi i gjuhës shqipe në stil të gjerë. Siç do ta shohim më poshtë, në shekullin XVIII lëvrimi i gjuhës shqipe merr përmasa edhe më të mëdha me hartimin e gramatikës dhe të fjalorit shqip nga Maria da Leçe në vitin 1716, hartimi i gramatikës shqipe nga dom Pal Zogaj në vitin 1776, nga funksionimi i disa shkollave në trevat arbërore etj. Për arsimimin e klerikëve shqiptar para vitit 1584 kemi pak të dhëna të shkruara. -Çfarë faktori i ka fshehur të dhënat? M. Palnikaj: Kujtojmë se viti 1479 përkon me pushtimin osman të Shkodrës dhe trevat shqiptare të përfshira në dioqezat e Shkupit dhe ato arbërore u pushtuan nga osmanët. Ndaj, jeta kishtare për besimtarët katolik ka qenë shumë e vështirë.

Pushtuesi ka shkatërruar pothuaj të gjitha kishat dhe ka propaganduar si fe zyrtare fenë islame, ku mendohet të jenë djegur dhe dokumente të çmuara. Por edhe ndihma nga ana e Selisë së Shenjtë për këta besimtarë ka qenë minimale në këto kushte. Në vitin 1555 është botuar në gjuhën shqipe Meshari i Gjon Buzukut. Ky veprim nuk mund të konsiderohet një rastësi, sepse në atë kohë botimi i një libri të tillë nga një prift pa mbështetjen dhe sponsorizimin e institucioneve më të larta fetare, ka qenë absolutisht i pamundur. Ka një hendek këtu nëse kujtojmë se shkolla ka pasur edhe më herët si shkolla nё Ulqin (1258) dhe nё vazhdim nё Durrёs (1278), dy shkolla nё Shkodёr (1345 dhe 1395), në Tivar (1349), në Pult (1367), në Drisht (1396), duke vazhduar nё shekujt XV-XVIII me shkolla tё tjera nё Shkodёr, Lezhё, në Stubёll (1584), Trafandinё, Kunavi, Dibёr, Prizren, Shkup, Elbasan, Ohёr etj. Kёto tё dhёna dёshmojnё se nё ato shekuj tё shkuar, kisha katolike albaneze me françeskanёt nё vijёn e parё, i zhvillonin tё gjitha ritet fetare nё gjuhёn albaneze, andaj populli i frekuentonte kishat e kuvendet me dёshirё, duke marrё pjesё aktive nё meshat, pagёzimet, katekizmat, kresmat, nё celebrimin e martesave etj. Jo vetёm kaq, por françeskanёt kontribuan dhe nё hapjen e shkollave nё gjuhёn albaneze.“ si më 1416 shkolla në Shkodër. Dokumentet e zbuluara shkruajën për këto shkolla, ja nëjri prej tyre: “La scuola overo frataglia de Santa Barbara; la scuola overo frataglia de San Mercurio; la scuola overo frataglia de Santa Croce.(shkolla e vllaznve të ”Shen Barbara”; shkolla e vllaznve të ”Shen Merkurit”; shkolla e vllaznve ” Kryqi i Shenjtë” – e përshtati nga italishtja në shqip – Bep Martin Pjetri). Në vitin 1584 u themelue Shkolla shqiptare nga klerikë katolikë në Stubllë(afër Gjilanit- fshat i Malësisë së Karadakut) i njohun si Kolegji i Shën Lukës në Kosovë. Në vitin 1632, hapja e shkollës shqipe të Kurbinit nga Imzot Gjon Kolesi.

Në vitin 1638, Etërit Françeskanë hapën një shkollë në Shkodër dhe në Pllanë. Në vitin 1639, Fretërit e Troshanit hapën shkolla në Blinisht dhe në Zadrimë. Krijimi i këtyre shkollave në gjysmën e parë të 600-ës rrjedh nga një interes i ndjeshëm për zhvillimin e arsimit. Arqjipeshkvi Pjetër Mazreku nga Prizreni në raportet e tij (të shkruem në vitet 1632-1633) (thekson) rolin e shkollës dhe nevojën e shkollimit të shqiptarëve. Më 1698, Padër Filip Shkodra çeli shkollë në familjen Kamsi, në Shkodër. Në vitin 1885 në Prizren, gjejmë një shkollë fillore shqipe për vajza. Më 1858-n në Kushë Micja u çel shkolla për vajza shkodrane. Në vitin 1861 françeskanët çelin më të parën shkollë fillestare publike në Shkodër.

-Pra, shkolla shqipe janë ngritur pa ndërprerje, nën peshën e rëndë të sundimit të gjatë osman? M. Palnikaj: Sigurisht që vijon pa ndërprerje. Për çdo shkollë të çelur ka dokumente në Vatikan. Vijojmë me shkollën në gjuhën shqipe më 1874, ku u çel shkolla e Parë Laike e Kohës së Rilindjes, ku mësohet Gjuha Shqipe E Arithmetika e Shirokës nga Dom Zef Ashta. më 1879 Motrat Stigmatine çelin më të parën shkollë fillore për varza e, ma të parën shkollë për punësimin. Aty u rritën me kujdes, jo vetëm zonja shtëpijash, por edhe nëna shqiptare. Këto shkolla mund të thuhet, se poqën mendimin për themelimin e një shkolle publike femnore. Më 1882 françeskanët çelën një kolegj për ata që dëshironin me u ba fretën. Mësimet ishin të rregullueme mbas programit të gjimnazeve të Austrisë e më 1905-n shkollat u bënë krejt në gjuhë shqipe…..


http://shqiperiaebashkuar.al/?p=36089&fbclid=IwAR2C6yJG1CeiCOy0mAcUJsTceNRbggeow6FYSWrxFYgaLdEl9JMid8_Gbdk

 

[Rrjeti]

Qindra emra shqiptarë dhe ilirë për fëmijën tuaj

Emra mashkullorë (75) Emra femërorë (91)

A a Adamat Adan Adomat Adriatik Afrim Agim Agimor Agrin Agron Aidan Aigin Aimir Akal Alaron Alasin Alban Albanon Albanor Album Algas Alk Alkan Almarin Alper Altin Alzan Alzen Alzet Amant Amantin Amat And Andam Anden Andik Andin Anen Anil Antiam Aranit Arben Arbenor Arber Arberesh Arberor Arbi Arbian Arbor Ardian Argjel Argjend Argjendor Arianit Aril Arion Arlind Armir Artan Artar Artas Artian Artin Artmir Artor Artoran Arven Arzan Arzen Asdrea Ashtin Askan Astrit Atintan Audar Audat A a Adamata Adana Adania Adanira Adea Admeta Adriatika Afeida Aferdita Afrime Afrore Afta Agime Agimore Agnushe Agrina Agrone Aidana Aiola Aje Ajkina Ajkuna Alarona Alasina Albana Albanesha Albanona Albanora Albulena Albuna Aleta Alkana Alketa Alkina Almarina Alpera Altina Alzana Alzena Alzeta Amanta Amantina Amisa Ana Anda Andena Andika Andina Anduena Anila Antiana Antintana Anula Aranita Arba Arbana Arbena Arbenia Arbenore Arberasha Arbiana Arbrorja Ardiana Argjela Argjendore Arianisa Arianita Arila Ariona Arjeta Arlinda Armira Arnena Arnisa Arsa Artana Artare Arte Artiana Artina Artora Artorana Arvena Arzana Ashtina Astirta Atdhesore Audara Audata Aulona Avenda

Emra mashkullorë (150) Emra femërorë (187)

B b Bacol Bajuk Bakull Balan Baler Balish Ballan Ballor Ballush Balmir Balshe Balush Bamir Baral Bardh Bardhal Bardhani Bardhanjor Bardhian Bardhim Bardhok Bardhor Bardhosh Bardhush Bardhyl Bardibal Baren Barid Barjet Barlet Barmal Barven Barzid Bashkim Bato Baton Batonian Batul Batun Batush Bec Becan Bedar Bedarin Begatim Begator Bejkush Belshar Ben Bendo Benush Bercen Bergin Berosh Bersn Berzant Besa Besart Besatar Besator Besfort Besian Besim Besmir Besnik Besor Bestar Betim Bezan Bilan Bilbil Bilen Bilind Bilis Binak Birzim Bisar Bisen Bitil Bizat Bjeshkan Bjeshkor Blat Bled Bledar Bledaret Bledat Bledian Bledin Bledion Bledor Bleg Blegin Blend Blendar Bleran Blerand Blerian Blerim Bleror Blerosh Blert Blerush Blet Bletak Bletar Bletmir Bletor Blin Blirim Blodin Blond Boiken Bonin Bor Borak Boran Borash Borbardh Bores Borian Borim Borsak Borush Bregan Brel Brerim Bresha Bret Briken Briz Brizid Bruzor Bubul Bujar Bujet Buklor Bukuran Bukurosh Bukurush Bulezim Bulim Burim Burnor Burror Busid Butar Butor Buzagaz Bylin B b Bajame Bajuke Bajula Balera Balina Balisha Ballargjenda Balleze Ballmira Ballonja Ballore Balloshe Balmira Baluke Balushe Bamira Bardha Bardhabora Bardhana Bardhanjora Bardhesha Bardhime Bardhina Bardhoke Bardhonja Bardhora Bardhoshe Bardhulina Bardhyle Barena Baresha Barida Barzida Bashkime Bata Batona Batoniana Batuja Batula Batuna Batusha Becana Bedare Bedarina Begatia Begatime Begatore Bejka Bejkushe Belina Belita Beltina Bena Benara Benkushe Benusha Bergina Berkina Beroshe Bersa Bersena Berzanta Besa Besara Besarta Besforta Besiana Besime Besmira Besnike Besora Bestara Betare Betime Bezana Bidusa Biklena Bilana Bilbile Bilbilesha Bilena Bilida Bilisa Bilonja Birkena Bisara Bisena Biskonja Bitila Bizata Bjeshka Bjeshkana Bjeshkore Bleda Bledana Bledare Bledareta Bledarina Bledata Blediana Bledina Blediona Bledora Blega Blegina Blenda Blendara Bleranda Bleriana Blerime Blerina Blerona Blerore Bleroshe Blerta Blertana Blertoshe Blertusha Bletake Bletana Bletare Bletmira Bletore Blina Blirime Blodina Boikena Bonja Bora Borake Borana Borasha Borbardha Boriana Borime Borina Borsaka Borushe Bregana Bregore Brela Brena Brerima Breta Briga Brikena Brisilda Briza Brizida Bruzina Bruzore Bruzta Bruztore Bujana Bujare Bujaresha Bujaria Bujeta Bukla Buklore Bukura Bukurana Bukuresha Bukureza Bukurie Bukuriza Bukuroshe Bukurushe Bulëza Bulëzime Bulëzore Bulima Bulina Bulore Burbuqe Burila Burime Burimza Buronja Burrnore Butare Butëza Butina Butmira Butore Buzagaze Buzida

Emra mashkullorë (16) Emra femërorë (10)

C c Cakol Cal Cel Celush Cem Cemtar Cer Ceril Cirkel Cirket Cok Col Cukal Cukel Curr Curran C c Cala Cela Ceme Cemtare Cirkore Cuca Cukela Curlina Currana Currela

Emra mashkullorë (14)
Emra femërorë (15)

Ç ç Çajup Çapel Çekel Çeldit Çelik Çelikan Çelikor Çelin Çeljan Çeltar Çiltërim Çiltëror Çiltor Çun Ç ç Çajupe Çapela Çeldita Çelike Çelikore Çelina Çeljeta Çelora Çeltare Çeltina Çeltira Çika Çiljeta Çiltërime Çiltore

Emra mashkullorë (102) Emra femërorë (113)

D d Dadan Dajt Dajtar Dalin Danjush Dardan Dasant Dasantil Dasar Dasaret Dash Dashalir Dashamir Dashan Dasho Dashurim Dastid Dator Dazan Dazem Dazer Dazim Dazin Dazmen Dëborak Dëboran Dëboras Dedan Dedash Dedë Dëfrim Dejk Delin Dëlir Dëliran Dëlirim Delmin Delosh Demush Denat Dëshir Dëshirim Dëshiror Detar Devoll Diell Diellar Diellor Dijan Dijar Dijemir Dilin Diljan Dilosh Dimal Dimat Dindar Dirin Ditbardh Dite Dition Ditjon Ditlum Ditmir Diturak Dituror Ditver Donjet Dorargjend Dorart Dorbardh Dragon Dranjash Dranush Drejtar Dren Drenaz Drenor Drenush Drilon Drin Drinaz Drinbardh Drinor Drinush Drit Dritan Dritbardh Dritësim Dritim Dritjon Dritor Dritosh Dritush Drityll Drivast Dukagjin Dukuran Dulin Durim Dushkan Dushkor D d Dafina Dajtina Dajza Dalina Dallëndyshe Danja Danjana Danjusha Darana Dardana Dardanesha Dasanta Dasantila Dasara Dasareta Dasha Dashamira Dashtra Dashuri Dashurime Dastida Dava Dazana Dazema Dazeta Dazime Dazina Dazmena Dëborake Dëborane Dedana Dejka Delina Dëlira Dëlirana Dëlirime Deliza Delmere Delmina Denata Desa Dëshira Dëshirana Dëshirime Detare Diella Diellare Diellonja Diellore Dija Dijana Dijara Dijemira Dila Dilika Dilina Diljana Diloshe Diluke Dindare Dirina Ditbardha Ditila Ditlinda Ditlume Ditmira Ditona Ditore Diturake Dituri Diturore Ditvera Donika Donjeta Donmira Dorargjenda Dorarta Dorbardha Dorina Doriza Doruntina Drande Dranushe Drejta Drejtare Drena Drenaza Drenore Drenusha Drilona Drina Drinaza Drinore Drinusha Driola Drita Dritana Dritana Dritbardha Dritësime Dritime Dritjona Dritona Dritoshe Dritusha Dritylle Drivasta Dukagjine Dukurana Dulina Durime Durimtare Dushkana

Emra mashkullorë (5) Emra femërorë (7)

Dh dh Dhelk Dhelkor Dhuntiar Dhurëtar Dhurim Dh dh Dhelka Dhelkore Dhuntare Dhuntia Dhurata Dhurime Dhuronja

Emra mashkullorë (44) Emra femërorë (55)

E e Edlir Edrin Egzon Elban Elbar Emirjon Emirush En Endrin Endrit Enian Enkel Enkelan Enkelejd Entel Epidam Epikad Erag Eragim Erand Erbardh Erblin Erdet Erdit Erëzak Ergjënd Erin Erind Eris Erjet Erkand Erlet Erlir Erlis Erlul Ermal Ermir Eror Ershel Erzan Erzen Eshten Etrit Etritan E e Eanda Earta Edlira Edliriana Edrina Egzona Ejona Elbana Elbara Elbaroza Elbuna Elira Eliriana Elona Emërushe Emira Emiranda Emirea Emiriana Emirjona Endrina Endrita Eniana Enkela Enkelana Enkelejda Entela Epikada Era Eraga Eragime Eranda Erblina Erbora Erdetta Erdita Erëzake Erina Erinda Erisa Erjeta Erkanda Erleta Erlisa Erlule Ermale Ermira Erora Ershela Ervjollca Erza Erzena Etleva Etrita Etritana

Emra mashkullorë (1) Emra femërorë (2)

Ë ë Ëngjëll Ë ë Ëndërrjeta Ëngjëllushe

Emra mashkullorë (34) Emra femërorë (41)

F f Fajkor Fatbardh Fatlum Fatmir Fatmirosh Fatos Fatush Festar Festim Fidan Fillor Fisnik Fisnikor Fitor Flakim Flakor Flakrim Flamur Flamurtar Flatror Flatrosh Fllad Flladagim Flladim Flladjet Flokart Florjon Flurim Fluturak Fluturim Fluturosh Foltar Fortan Frang F f Fajkore Fatbardha Fatlume Fatmira Fatmiroshe Fatose Fatushe Festare Festime Fidane Fiskaja Fisnike Fisnikore Fitime Fitore Flakime Flakore Flakrime Flamure Flamurtare Flatrore Flatroshe Fllada Flladagime Flladime Flladjeta Flojera Flokarta Flora Floriza Flurime Fluroma Flutur Fluturake Fluturesha Fluturime Foltare Forta Fortana Fortiana Frangë

Emra mashkullorë (39) Emra femërorë (44)

G g Gac Gacan Galdim Gash Gaspër Gaz Gazjet Gazjon Gazlind Gazllim Gazmadh Gazmend Gazmim Gazmir Gazmor Geldon Genc Gencian Gent Gentian Gëzim Gëzimjet Gëzimtar Glauk Gojar Gojart Gojtar Gramoz Gugush Gur Guran Gurash Gurnan Gurosh Gurran Gurten Guxim Guximor Guximtar G g Gajusha Gajza Galdime Galdimore Garentina Gashe Gazjeta Gazlinda Gazllime Gazmadhe Gazmenda Gazmime Gazmira Gazmore Geldona Gelina Genca Genciana Genta Gentiana Genusa Genzana Gështenja Gëzimbardha Gëzime Gëzimjeta Gëzimtare Gojarta Gojtare Gonxhe Grela Guçe Guguçe Gugushe Gurbita Gure Gurgullime Gurije Gurime Guroshe Gurtena Guxime Guximore Guximtare

Emra mashkullorë (19) Emra femërorë (11)

Gj gj Gjallim Gjallor Gjanosh Gjator Gjekë Gjetan Gjetë Gjelbërim Gjelbëror Gjelosh Gjelush Gjergj Gjerush Gjethor Gjik Gjin Gjinush Gjokë Gjon Gj gj Gjallime Gjallore Gjelbërime Gjelbërore Gjelina Gjeraqina Gjethina Gjethore Gjina Gjinushe Gjyste Emra mashkullorë (6) Emra femërorë (20) H h Hekur Hekuran Hënor Hershor Hieshor Hiror H h Hanushe Hare Hartina Hekurane Hekurore Hekurusha Hëna Hënore Hënplota Hënza Herake Hiesore Hijeshia Hijeshore Hira Hiroshe Hirushe Holli Hosi Hotiana Emra mashkullorë (6) Emra femërorë (5) I i Idlir Ilir Ilirian Ilirjet Imir Indrit I i Ilira Iliresha Iliria Ilirjeta Ilnaja

Emra mashkullorë (24) Emra femërorë (38)

J j Jasemin Jel Jelan Jerin Jetan Jetar Jetbardh Jetgjat Jetik Jetish Jetlir Jetlum Jetmir Jetnor Jeton Jetor Jetosh Jetsor Jetush Jon Joniar Jontar Jorik Joshan J j Jasemina Jada Jearta Jehona Jehora Jela Jelana Jelira Jemira Jera Jerina Jermësina Jerta Jeta Jetare Jetbardha Jetëmbël Jetgjata Jetika Jetisha Jetlira Jetlume Jetmira Jetnore Jetona Jetore Jetsore Jona Joniana Joniara Jonila Jontare Jora Jorika Jorina Josha Joshina Jumira

Emra mashkullorë (38) Emra femërorë (50)

K k Kajan Kandal Kaon Kasden Kastriot Keler Kelmend Kelmendar Këndell Klajd Klambet Klest Klestor Klevat Klevis Kodran Koldet Kolent Komir Komnen Korab Krahbardh Krenar Krenim Kreshnik Kreshnikan Kreshnikor Krojan Kron Krrelar Kryemir Kthjellim Kthjellor Kujtim Kushtim Kushtrim Kuvendor Kyeart K k Kaça Kaltona Kanarina Kandalina Kanina Kanjusha Kanusha Kaona Kastriote Kelera Kelmenda Kelmendina Këndella Këngushe Klambeta Klesta Klestore Klevata Kodrane Kojela Kolenta Koliza Komira Komnena Korabe Kosova Krahbardha Krahjeta Krahtare Krenare Krenarija Krenime Krenore Kreshnike Kreshnikia Kreshnikore Krojana Krojza Krrelare Kryearta Kthjellime Kthjellore Kujtime Kumbullore Kumri Kuqëlina Kuqëlore Kushtime Kushtrime Kuvendore

Emra mashkullorë (96) Emra femërorë (123)

L l Ladan Labeat Labeatan Labian Labrik Ladim Ladon Laid Laidan Laidin Laidon Lalosh Lalzak Landër Lartan Lartim Lartor Larush Lason Lastar Lavdërim Lavdim Lavdimir Lavdor Lazrim Lazror Led Ledan Ledar Ledër Ledian Ledion Ledor Lek Lekan Lelërim Lend Lendar Lesin Letan Levik Ligjëror Likan Linaz Lind Lindamir Lindiell Linor Lir Lirak Lirian Liridash Liridon Lirim Lirimtar Lirjet Lirjon Liros hLirush Lis Lisian Lisin Lismal Lismor Loran Luan Luftar Luftarak Luftim Lul Lulan Lulart Lulash Lulbardh Lulbukur Lulëzim Lulian Luljet Luljon Lulkuq Lulmaj Lulmal Lulmir Lulor Lulosh Lulver Lumbardh Lumir Lumnor Lumtor Lumturor Lunik Lurtim Lushan Luvar Luzak L l Ladana Labeata Labeatana Labiana Ladina Ladona Laida Laidana Laidina Laidona Lajmime Lajmora Lajthiza Lajza Lanasa Landare Landra Landroja Lartana Lartime Lartore Larushe Lasonia Lastare Lauresha Lavdërime Lavdie Lavdime Lavdimira Lavduri Lavdusha Lazdrena Lazrime Lazrore Leda Ledana Lediana Lediona Ledona Ledra Lekana Leminota Lenda Lëndina Lesina Letana Levika Lidra Ligjëresha Ligjërime Ligjërore Likana Linada Linda Lindamira Lindiella Lindita Lindiza Lindrita Linora Lira Lirake Lirie Liriana Liridashe Lirika Lirime Lirishta Liriza Lirjeta Lirjoa Liroshe Lirushe Lisa Lisara Lisiana Lisina Lisna Liveta Loke Lorana Luane Luftarake Luftare Luftërore Luftëtare Luftime Lula Lularta Lulashe Lulbardha Lulbukur Lule Lulëza Lulëzime Lulia Luliana Luljeta Luljona Lulkuqe Lulmaja Lulmale Lulmira Lulore Luloshe Lulushe Lulvera Lulvije Lulzjarre Lumbardha Lume Lumira Lumjeta Lumnesha Lumnije Lumnore Lumtore Lumturesha Lumturi Lumturore Luriana Lurtime Lushana

Emra mashkullorë (2) Emra femërorë (2)

Ll ll Llesh Lleshan Ll ll Llamburi Llaskonja

Emra mashkullorë (85) Emra femërorë (109)

M m Majlind Madok Majmal Mal Malaban Malan Malart Malbor Malen Malor Maloran Maltin Malton Manar Mandet Manesh Maranaj Marash Maren Margil Margjel Marin Marnesh Marson Marush Masil Mat Mbarësor Mbarjet Medon Meitin Meksh Melit Mendim Mendor Mentar Mentor Mërkur Mermor Mërtir Mërtish Mesil Mesorian Mic Migjen Mikan Miklor Milon Milosa Minat Minaz Mir Mirak Mirakand Miran Mirash Mirbardh Mirdash Mirdit Mirdrit Mirësor Mirgjen Mirgjin Mirian Mirjet Mirjon Mirlind Miror Mirosh Mirsjell Mirton Mirush Mirvjen Mitar Mitil Mjaltor Mjlatush Molos Monum Morin Mugull Mugullim Mugullor Murrash Muzak M m Madhnore Madusa Majera Majlinda Malabana Malana Malarta Malbora Malda Maldrita Male Malorana Malore Maltina Maltona Manare Mandeta Manushaqe Manxurane Marashe Mardana Marena Margarita Margjela Marina Marnesha Marsona Marta Masila Mbara Mbarësia Mbarësore Mbarjeta Mbarvasha Medona Meitina Melika Melita Menata Mençuria Mendime Mendore Mentare Mentore Mentoria Mergita Merita Meritore Merma Mermore Mermushe Mërsina Merushe Mesila Mesoriana Midila Mikana Miklore Milca Milona Milosana Milza Mimoza Minaza Mira Mirada Miradije Mirakanda Mirale Mirana Miranda Mirashe Mirate Mirbana Mirbardha Mirdashe Mire Mirena Mirësi Mirësore Mirgeta Mirgita Mirgjine Miriana Mirina Mirjeta Mirjona Mirlinda Mirnela Mirni Mirnije Mirnisa Mirore Miroshe Mirsjella Mirtona Mirushe Mirvjena Miserdhe Mitare Mitore Mjaltina Mjaltore Mjaltushe Mollarta Molosia Mrikë Mugullore Muzakina

Emra mashkullorë (28) Emra femërorë (37)

N n Naltor Nandi Narent Nares Naresin Narest Naron Nart Nderan Nderbardh Nderim Ndermir Nderor Nderush Ndriçim Ndritar Ndue Nedin Nerit Neritan Nertil Nertilian Nesil Nestan Neven Ngadhënjim Ngazëllim Ngazëllor N n Naltina Naltore Nanda Narenta Naresa Naresina Naresta Narona Narta Nartila Nava Nderbardha Nderime Nderina Ndermira Nderore Nderusha Ndriçime Ndrina Ndrita Ndritesha Nedina Nëntore Nëntorina Nerenxa Nerita Neritana Nertila Nesa Nesila Nestana Nevena Nevila Ngadhënjime Ngazëllime Nisjeta Nistare

Emra mashkullorë (2) Emra femërorë (2)

Nj nj Njomsh Njomzak Nj nj Njome Njomzake Emra mashkullorë (8) Emra femërorë (12) O o Ohri Oimir Olt Oltan Oltian Oltion Orges Ostral O o Ohrije Oimira Oketa Olisa Olsa Olta Oltana Oltiana Oltiona Orgesta Orgeta Ostrala

Emra mashkullorë (65) Emra femërorë (70)

P p Pajor Pajtim Panent Paran Parish Parlind Parmor Partin Parush Parver Pasin Pelion Pelionian Pellazg Pëllumb Pëllumbardh Pëllumbor Pëlqim Per Përgëzim Perinjak Përnar Përparim Perset Petrit Pezar Pin Pine Pinent Pinjoll Pirro Pirust Pirustian Pishak Pishtar Pladiron Plahent Plakont Plarent Plarentian Plarentin Plat Plator Platoran Platur Platuran Plepan Pleurat Plotmir Prarim Prekatar Prekë Premal Premt Premtar Premtim Premtor Prend Preng Preshtim Pretash Prijar Prijatar Progon Punbardh P p Pajtime Panenta Panjëz Paqësime Paqësore Parane Parëz Parime Parlinda Parmore Partina Parushe Parvera Pashie Pasina Pekulare Pekule Peliona Pellazge Pëllumbe Pëllumbesha Pëllumbore Pëlqime Pemël Pemëlina Pera Përgëzime Përgëzore Përlindje Përnare Përparime Perseta Petrite Peza Pezare Pina Pinenta Pirrina Pishtare Plaina Plarenta Plarentina Platora Platorana Platura Platurana Plepane Pleurata Plotmira Plotnie Pohime Pranvera Prekatare Premta Premtare Premtime Premtore Prena Prendë Preshtime Prijare Prijatare Progone Prusha Puhie Puhiza Punbardha Pundrita Punmira Puntore

Emra mashkullorë (5) Emra femërorë (11)

Q q Qetar Qetor Qetim Qetësor Qëndrak Q q Qershina Qetore Qetime Qetie Qetëza Qetësore Qetare Qeta Qershore Qershiza Qëndrake Emra mashkullorë (9) Emra femërorë (16) R r Redon Regont Rinim Rinor Rinosh Rozaf Rozafat Rudan Rudor R r Redona Rega Regonta Rilindje Rimta Rina Rinime Rinore Rinoshe Rinushe Rozafa Rozafata Ruda Rudana Rudina Rudore

Emra mashkullorë (16) Emra femërorë (17)

Rr rr Rrap Rrapush Rrënjak Rrezag Rrezagim Rrezan Rrezar Rrezargjend Rrezart Rrezekuq Rrezelind Rrezor Rritan Rritush Rrok Rron Rr rr Rrape Rrapushe Rrezage Rrezagime Rrezake Rrezane Rrezare Rrezargjenda Rrezarina Rrezarta Rreze Rrezedita Rrezekuqe Rrezepare Rrezore Rrona Rronja

Emra mashkullorë (47) Emra femërorë (45)

S s Saimir Sabon Sament Samir Samon Saprin Sarden Sardian Sarmin Sation Sazan Senton Sibal Sikan Siner Skend Skënder Skenobard Skerd Skerdian Skerdilaid Skifter Skirt Skirtan Skord Skordian Slator Sokëllor Sokol Sokolan Sokolar Sorkadh Spartak Stelush Suferin Sugar Sukalem Sumbullor Suril Surin Sutosh Sybukur Syçel Symir Synar Sytar Syzjarr S s Samira Saprina Sardiana Sarmina Sationa Sazane Selvie Selvina Senela Sentona Serina Sikana Sinera Sjellmira Skediana Skënde Skëndere Skenobarda Skerda Skerdilaida Skiftere Skirtana Skordiana Slatora Sokolane Sokolare Sokole Sokolesha Sorkadhe Stelusha Stenata Stolie Suferina Sugare Sukore Sumbullare Sumbullore Surila Surina Suta Sutore Sutosha Symira Synore Sytara

Emra mashkullorë (32) Emra femërorë (40)

Sh sh Shegan Shegor Shegush Shelgor Shend Shëndet Shendim Shendor Shendver Shenjtar Shkëlqar Shkëlqim Shkëlqor Shkëlzen Shkëmb Shkëmbor Shkëndijor Shkozak Shkulmor Shkumbin Shpatar Shpel Shpend Shpëtim Shpezar Shporiz Shpresar Shpresim Shpresmir Shpresor Shpuzak Shtatmir Sh sh Sheboja Shega Shegane Shegëza Shegore Shegushe Shejnare Shelege Shelgore Shelgushe Shëndete Shendvera Shenjëtare Shenjëza Sheqere Shigjetëza Shkabëza Shkabonja Shkëlqare Shkëlqime Shkëlzene Shkëmbe Shkëmbore Shkëndije Shkëndiza Shkumbine Shparta Shpatena Shpatore Shpenda Shpëtime Shporiza Shpresa Shpresare Shpresime Shpresore Shpuzake Shqipe Shqiponja Shtatmira

Emra mashkullorë (41) Emra femërorë (37)

T t Tamblak Tad Taden Tadin Tador Tanush Tarabosh Tarin Tarion Tatul Taulant Taulantian Teit Temal Terand Tergit Ternil Teut Teutan Teutik Timent Tomë Tomor Tomorak Tonin Trëndafil Trim Trimnor Trimor Trimshor Trint Trishull Tritan Tritos Trodant Trumzak Tufar Tulir Tuliran Tumir Tush T t Tanusha Tadena Tadina Tadora Tarina Tariona Tataja Tatuja Taulante Taulantiana Tefta Temale Teranda Tergita Ternila Tetore Teuta Teutaja Teutana Teutika Teutona Tomore Tomorina Trëndafile Trëndelina Trime Trimërore Trimnore Trita Tritana Tritanera Triteuta Trodanta Tulirana Tumira Tushana Tushe Emra mashkullorë (5) Emra femërorë (8) Th th Thanor Thanush Thëllëzor Thjeshtak Thjeshtor Th th Thana Thanëza Thanore Thanula Thanusha Thëllëza Thëllëzare Thëllëzore

Emra mashkullorë (23) Emra femërorë (12)

U u Uc Ucan Udhmir Ujkan Ujkash Ujmir Ukë Uksan Ulban Ulkan Ulpëtin Ulpian Ulqin Uran Urim Urt Urtan Urtar Urtash Ushtëror Ushtim Usian Uskan U u Ujkana Uksana Ulpiana Urana Urime Urta Urtane Urtare Urtie Urtoshe Usiana Uskana

Emra mashkullorë (65) Emra femërorë (90)

V v Vajkal Vajkan Val Valbardh Valdas Valdet Valgjin Valjet Vallzor Valm Valmir Valmor Valth Valtid Vandan Vardon Varid Vastak Vath Vegim Vels Velson Vepran Veprim Veprimtar Verak Veran Verim Verlind Vermosh Veror Verush Verzant Veshtak Vesid Vesim Vesor Vezullim Vezullor Vidan Vidush Vilzan Vindar Viniok Virtyt Visar Vishkull Vishkullar Vishkullor Vizak Vlastar Vleftar Vleran Vlerësim Vleror Vlerush Vllazërim Vokon Volset Vraptar Vrujim Vrullim Vukel Vullnet Vullnetmir V v Valbardha Vala Valbona Valdete Valgjine Valjeta Vallnesha Vallzore Valma Valmira Valmore Valtida Valtiza Vandana Vasha Vashëza Vashnore Vatha Vegime Velsa Venda Vendona Veprane Veprime Vera Verake Veriana Verime Verina Verjona Verore Veroshe Verusha Verzana Vesa Veseka Veshtake Vesime Vesore Vesoshe Vetëtima Vezullime Vezullonja Vezullore Vidane Vidushe Vila Vilëza Vilina Vilma Vilna Vilzana Vinioka Virtyte Visare Vishkullore Vishnjëza Vishnjore Vistare Vitmira Vitore Vjeshtore Vjollca Vjosa Vlastare Vlefta Vleftore Vlera Vlerana Vleroshe Vlersime Vlerushe Vllazërime Vloresha Voglane Vokëla Vokona Volseta Voltiza Vraptare Vraptore Vrila Vrujime Vrulle Vrullie Vrullime Vrullore Vrulloshe Vullnete Vullnetore

Emra mashkullorë (3) Emra femërorë (6)

X x Xixan Xixëllim Xixëllor X x Xinxife Xixa Xixëllime Xixëllonja Xixëllore Xixore Emra mashkullorë (13) Emra femërorë (18) Y y Ylber Ylberor Ylberosh YllYllball Ylldrit Yllim Ylljet Ylljon Yllkuq Yllmir Yllnor Yllor Yllpar Y y Ylbere Ylberia Ylberina Ylberore Ylberoshe Yllballe Yllbardha Ylldrita Yllesha Yllëza Ylljeta Yllka Yllkuqe Yllmira Yllnesha Yllnore Yllore Yllpara

Emra mashkullorë (22) Emra femërorë (31)

Z z Zallor Zaimin Zairik Zambak Zamir Zarik Zarist Zbardhim Zbardhor Zbukurim Zëdlir Zef Zekash Zemëror Zeshkan Zgur Zjarrmor Zjarror Zogan Zoglar Zorad Zymbyl Z z Zambake Zaimina Zairika Zamira Zana Zanamira Zanesha Zanfina Zanushe Zarista Zbardhime Zbardhore Zbardhullore Zbukurime Zbutime Zëdlira Zemërdlira Zemërore Zemërushe Zeshkane Zjarrina Zjarrta Zoga Zogëla Zoglare Zoglina Zonate Zorada Zulma Zulmore Zymbyle


RRETH NESH KASTRIOTËT.AL është gazetë elektronike për kulturë, histori dhe çështjen kombëtare në terësi. Në KASTRIOTËT.AL mund të lexoni lajmet më kryesore për çështjen kombëtare, artikuj historik dhe kulturor. Në KASTRIOTËT.AL mund të lexoni tema të ndryshme, intervista, opinione... Me KASTRIOTËT.AL, bota e juaj është vetëm KUQ E ZI! © Copyright 2018-2019, KASTRIOTËT E SHQIPËRISË. All Rights Reserved

https://kastriotet.al/?p=2204&fbclid=IwAR1m3fUvG0tGIHNEcmsqTneaCKBYC3aPsSfJCtDw6rsILZO4MGyoE4SspAQ

 

[Rrjeti]

Feja e Pellazgëve

Feja e pellazgëve ka qenë natyralizmi, perënditë e tyre ishin personifikime të forcave në natyrë (Pjesa 1)
20 Qershor, 2019

Të gjitha shkrimet e lashtësisë na njoftojnë se pellazgët ishin një popull plot ndjenja tepër fetare dhe se gjithë mitologjia antike u atribuohet atyre. Ky mendim nuk duhet kundërshtuar.

Sa për mendimin e sotëm, se pellazgët kanë pësuar ndikimin fetar të fenikasve dhe të mesopotamasve të tjerë për të krijuar, sipas shëmbëllimit të hyjnive përgjegjëse lindore, Herkulin e tyre, Venusin etj., ne nuk lëkundemi të pohojmë, se një mendim i tillë është i mundshëm vetëm për dijetarë, që nuk e çojnë botën më tej se mbi tre mijë vjet para K. dhe përtej kësaj date ata nuk shohin asgjë. Këta dijetarë, në fakt, deri në kohët e fundit dhe sidomos deri te gërmimet e fundit nuk kanë bërë gjë tjetër, veçse t’ua vishnin gjithçka semitëve dhe nuk kanë pushuar së cituari si provë ose si pohim për mbështetje të thënieve të tyre, Biblën, ndonëse teksti i saj nuk përputhej me të dhënat e tyre dhe gjithmonë ka qenë i nevojshëm një interpretim adekuat. Për t’i pajtuar të dy mitologjitë: mitologjinë pellazge, greke, etruske ose romake, dhe mitologjinë fenikase ose mesopotamase dhe për t’i vënë në vendet e tyre, i duhet dhënë përparësia konceptimit pellazgjik, që është vënë dy herë në origjinën e të gjitha ideve fetare: herën e parë sepse populli pellazg është populli primitiv i Sirisë, Fenikisë, Palestinës dhe gjithë Lindjes së Azisë së Vogël para se të përziheshin me shumerët, akadiasit dhe mesopotamasit e tjerë për të bërë të lindin “semitët”; dhe herën e dytë, sepse është pjesa e Ekspeditës I të argëve, ariasve ose pellazgëve, që u shkëput nga masa e kësaj Ekspedite, u vendos në Siri dhe nguli rrënjë, duke futur në origjinë elementë të fesë, mitologjisë dhe kultit të veçantë të hyjnive dhe hyjneshave pellazge, të cilat ishin gjithandej po ato, që nga Kaukazi deri te shtyllat e Herkulit. Të pretendosh se Venusi grek është kopjuar sipas Astartes fenikase, Herkuli grek e ka prejardhjen nga Herkuli i Sirisë, etj., – kur në fakt është e kundërta, – do të thotë të japësh prova për një njohje të keqe të historisë së lashtë e sidomos të parahistorisë; kjo është njësoj sikur të pretendohet, – po të na lejohet ky imazh, – që çatia e mitologjisë pellazge është ndërtuar para se të viheshin themelet.

Sipas mendimit të përgjithshëm të lashtësisë megjithatë duket, se Πελαργοι, argët dhe ariasit parahistorikë e pellazgët historikë kanë qenë populli i madh ose raca, që ka pasur ndjenjën fetare më të thellë dhe që ka dhënë prova të misticizmit më të madh të njohur në lashtësi. HERODOTI ua quan atyre nocionet e para të fuqive hyjnore dhe format elementare të kultit.

Feja e pellazgëve ka qenë natyralizmi, domethënë hyjnizimi i dukurive të natyrës, i agjentëve fizikë, i forcave shkatërrimtare ose organizuese dhe i fuqive të mbinatyrshme. Ata janë krijuesit e kësaj mitologjie të habitshme dhe të mrekullueshme të grekëve, etruskëve dhe (romakëve ose) latinëve, të cilët besonin në qenie që ishin njëherësh të ndryshme nga njerëzit dhe eprore ndaj tyre, të quajtura hyjni e hyjnesha, pasi këto hyjni e hyjnesha ushtronin mbi njerëzit si drejtpërdrejt, edhe nëpërmjet dukurive natyrore, një ndikim favorizues ose dëmtues dhe ogurmirë ose ogurkeq, që praktikat rituale ose ceremonitë e kultit e kishin si rol ta provokonin në rastin e parë, dhe ta pengonin ose ta asnjanësonin në rastin e dytë. Kulti i pellazgëve, që është trashëguar brez pas brezi te grekët, etruskët edhe romakët, që të tria palët pasardhës të drejtpërdrejtë të tyre, që përbënin po atë popull dhe që flisnin po atë gjuhë: pellazgjishten ose shqipen, ka qenë pra, i thjeshtë dhe aspak trashanik; ata nuk adhuronin as gurin e as drurin; perënditë e tyre ishinpersonifikime të forcave, që lëvizin e veprojnë në natyrë.

Disa hyjni e hyjnesha të Olimpit

Do të japim këtu disa shembuj të konceptimit mitologjik të pellazgëve lidhur me idenë, që ata kishin për hyjnitë që banonin në majën e Olimpit.

http://autochthonous.njekomb.com/34772/

Feja e pellazgëve ka qenë natyralizmi, perënditë e tyre ishin personifikime të forcave në natyrë (Pjesa 2)


Zeusi

Në shkallën e parë të hyjnive pellazgët vinin Zeusin, të cilin latinët e quanin Jupiter.

Për të shpjeguar etimologjinë e termit Zευς, do të kujtojmë se që të lashtët e cilësonin hyjninë ”bubullues”,sepse midis të tjerash, ai ishte perëndia i gjëmimit. Kuptimi bubullues jepet plotësisht nga pellazgjishtja:Zë-ës, në greqishten φωνεις dhe që ka epërsinë se i përgjigjet plotësisht Zευς=zëës. Pra, nuk ka asnjë dyshim që: Zευς është një shtrëmbërim i vogël ose më mirë një evoluim i pellazgjishtes: Zëës: gjëmues.

Për shpjegimin e termit latin: Jupiter, ai po ashtu jepet nga gjuha e pellazgëve: tirrenëve ose etruskëve: Jupiteri do të thoshte ati ynë: ju(ni) piter, ashtu si Junon shënohet nga: ju(na)nân: nana jonë, ashtu si Iovi – ov Πελαγος ka kuptimin e famshëm: mare nostrum = deti ynë, latin, i cili në të vërtetë është pellazg ose etrusk, sepse janë këta të fundit që e kanë quajtur kështu: deti jonë = mare nostrum = deti ynë = ιονιον πελαγος. Së fundi Ιων-ες do të thotë jon-ët = tanët.

Më vonë Zeusi mori një personalitet moral dhe u bë hyjnia epror, gjë që konfirmon shpjegimin tonë të etimologjisë latine, që kemi dhënë më lart. Tradita e bën të lindur nga Saturni dhe Rea. Legjenda mitologjike na e tregon se zbret në tokë dhe viziton të vdekshmit; i joshte femrat që i pëlqenin dhe që pastaj i ngrinte në nderin e hyjnive, si për shembull, Temis, Tetis, Ceres, Mnemosina, Latona e Junona, që ishte vetë shoqja e tij e pavdekshme.

Kulti i Zeusit ose Jupiterit, që nga solemniteti ia kalonte kultit të çdo perëndie tjetër, ishte i përhapur në gjithë Azinë e Vogël, në Greqi, Itali dhe në gjithë shtrirjen e pafund të botës pellazge. I kushtohej dushku.Atribute të tij ishin skeptri, shqiponja dhe rrufeja.

Por njerëzimi, duke u nisur nga parimi se asgjë nuk është e pamundur për perënditë, i atribuonte atij edhe një absurditet: besohej se Zeusi kishte lindur vetë Athinën ose Minervën, të cilën e kishte nxjerrë, – siç do ta shohim në pjesën për këtë hyjneshë, – nga truri i vet.

Hera ose Junona

Sipas legjendës Hera ishte bija më e madhe e Kronosit ose Saturnit dhe Reas, lindur në ishullin Samos; por fëmijërinë e kaloi në ishullin Eubea, deri ditën kur Zeusi vajti ta kërkonte për ta bërë të fejuarën e tij dhe për t’i dhënë sovranitetin, duke e ngritur që të rrinte pranë tij në Olimp.

Junona, “perëndesha llërëbardhë” kujdesej shumë për bukurinë e vet dhe nuk do t’i mungonin adhuruesit, po të kishte dashur; por me gjithë tradhtitë e shumta të Zeusit, ajo gjithmonë i ruajti të shoqit një besnikëri shembullore. Megjithatë disa herë u revoltua, por më shpesh këto i sillnin ndëshkime të ashpra, që e detyronin të nënshtrohej.

Hera nuk ia fali kurrë trojanit Paris, që parapëlqeu Afërditën ose Venusin, kur u bë gara e famshme e tri hyjneshave: Herës, Venusit dhe Athinës mbi malin Ida pranë Ilionit për të dhënë “Mollën e Sherrit” ose μηλον τις εριδος. Kështu zemërimi i saj, bashkë me atë të Athinës, u kënaq vetëm kur e gjithë raca e trojanëve u asgjësua.

Hyjnesha greke Ηρα identifikohej me perëndeshën e romakëve dhe të popujve të tjerë të Italisë Juno. Në fillim Juno ishte kryesisht hyjnesha e dritës së hënës dhe prandaj quhej Lucina e Lucetia, duke u përzier për këtë arsye me Dianën ose Αρτεμις.

Por më pas vetitë ose atributet e saj u shtuan dhe Junona u bë hyjnesha e dritës qiellore përgjithësisht, hyjneshë e qiellit, mbrojtëse si te grekët e martesës; për këtë arsye e kanë mbiquajtur Pronuba.

Me emrin Juga ajo ishte mbrojtësja e damave romake, të cilat e mbiquajtën Matrona dhe e nderonin gjatë festës së quajtur “Matronalia” në kalendarin e Marsit. Së fundi, e kanë mbiquajtur “hyjnesha mbretëreshë”, meqë ishte e shoqja e Jupiterit, mbretëreshë e qiellit dhe zonjë e Kapitolit.

Asaj i kushtoheshin kafshët: lopët dhe nga zogjtë patat që rriteshin në Kapitol. Prandaj asaj i bënin fli lopë e pata.

Athina ose Minerva

Etimologjia e emrit të saj kanë mbetur deri më sot mjaft e dyshimtë. Sipas Max MÜLLER, që në kundërshtim me pohimet dhe sigurinë e gjithë autorëve të lashtësisë, ka pretenduar se pellazgët nuk kanë ekzistuar asnjëherë, pretendon këtë radhë që AΘΙΝΑ është një fjalë greke (?), një evoluim i sanskritishtes:ahâna, që do të thotë që flakëron, që digjet; por ai nuk jep asnjë shpjegim, që të vendosë një raport çfarëdo ndërmjet AΘΙΝΑ dhe ahâna.

Sipas SCHWARTZ dhe gjuhëtarëve të tjerë, ATHINA është hyjnesha e vetëtimës, që përsëri vjen nga sanskritishtja. Së fundi, sipas një grupi të tretë, ATHINA vjen nga rrënja: αιθ, prej nga vjen gjithashtu αιθηρ=eter, ose më mirë rrënja: αθ, prej nga vjen fjala ανθος ose αθηρ=lule.

Nga ana tjetër, ka gjuhëtarë që e marrin tipin Aθηναια ose Aθηνιη jo si një emër, por si një epitet të Παλλας, dhe e përkthejnë shprehjen e Homerit: Παλλας Aθηναι me: Pallas Athinase. Megjithatë ne do të shohim më poshtë, që ky mendim është i gabuar dhe se Aθηναια, pavarësisht nga mbaresa e saj, që mund ta bëjë të merret kjo fjalë si mbiemër, duke u mbështetur në pellazgjishten ose shqipen, ajo përsëri klasifikohet me emrat, si: beteja, kalaja (fjalë shqipe ose pellazge dhe aspak turke ose arabe. Nga pellazgjishtja ose shqipja kjo fjalë, ashtu si shumë të tjera, ka hyrë në përdorim në gjuhën arabe dhe më pas në turqishten dhe në gjithë gjuhët e tjera të Europës juglindore), murtaja, Athinaja, etj.

Sido qofshin të gjitha këto shpjegime, e prekin fjalën Aθηνα vetëm shumë larg dhe nuk japin asnjë përkthim etimologjik të përshtatshëm të termit. Megjithatë, këto janë vetëm fjalë që janë kërkuar me mundim, me qëllim që ata, të cilët i kanë krijuar, të mund të thonë diçka, pavarësisht nga fakti që ajo çka thonë vlen apo nuk vlen diçka, kënaq apo nuk kënaq një mendim.

Nga ana jonë, ne do të japim shpjegimet e mëposhtme etimologjike, duke u mbështetur si zakonisht, në pellazgjishten ose shqipen:

Do të themi që në fillim, se nga dialektet shumë të lashta greke ne kemi forma të ndryshme të emrit Aθηνα: sipas Homerit, kemi Aθηνι, Aθηναια dhe në jonishten: Aθηναιη (Il. A.200; D, 78,; etj); sipas poetëve epikë dhe në dialektin jon, janë po ato forma si te Homeri më sipër. Në të gjitha mbishkrimet atikase para Eukleidit (430 para K.) dhe madje disa herë te autorët atikas (Æsch. Eum. 2888; Aristof. Iππ. ose Kal. 763; Eιρ 271; Oρν. 828, Eεν. Aναβ. 7.3.39 etj. etj.) gjendet vazhdimisht forma: Aθηναια. Në të gjitha mbishkrimet atikase pas Euklidit, forma Aθηνα(ι)α= Aθηναα ka dhënë formën e shkurtuar dhe përfundimtare: Aθηνα, që mbizotëroi ndër të gjithë atikasit dhe në greqishten e përbashkët, që quhet κοινη. Pikërisht kjo formë e fundit e Aθηναι (gjin. Aθηνας) u bë emri i zakonshëm i hyjneshës në Athinë, qyteti që ishte nën mbrojtjen e veçantë të saj; po ashtu është forma e parë e pashkurtuar Aθηνα, domethënë Aθηνα(ι)α=Athinaja, që është në përdorim në gjuhën e sotme shqipe; sot në Shqipëri thuhet Athinaja, ose fare shkurt Thina.

Më tej, ne kemi në dialektin dor dhe në dialektin eol formën Aθιναα (Alc. 9; Teokr. 28.1) në dorishten: Aθηναια (Teokr. 15,80) dhe së fundi Aθανα te atikasit dhe në dorishten.

I kemi cituar gjithë ato forma më lart, – dhe ka edhe të tjera, – për të dalë më mirë ngjashmëria ose më mirë identiteti ndërmjet emrit të hyjneshës Athina në dialektet greke dhe përkthimi i saj në pellazgjishten ose shqipen: E THËNA; duke e ditur se e ose ë pellazge i përgjigjen në greqishten dhe latinishten tri zanore të ndryshme: e dhe ë=α e dhe ë=e ose ε dhe e dhe ë =η, është bërë evoluimi nga E THËNA te A THËNA: ajo që duhet ose është e paracaktuar të lindë, të bëhet, të prodhohet sipas fatit, ose e destinuar. Dhe ky përkthim na çon pa gabim te një tjetër, jo më pak i goditur, që i përmbys të gjithë ata që kanë dashur të gjejnë një shpjegim të vlefshëm, cilido qoftë ai, dhe që nuk e kanë arritur dot. Në fakt, njihen mirë gjithë përrallat, legjendat ose gjithë mitet përkatëse lidhur me lindjen e Athinës. Ato janë shumë në numër; por më e lashta prej tyre, e cila madje ka sjellë lindjen e gjithë të tjerave dhe që na e njoftojnë HESIODI (Theog. 886), STESIHORI, PINDARI (OL. 235), HOMERI (te Himni për Athinën; XXVIII, 4 dhe 55) dhe mjaft autorë të mëvonshëm, është kjo që vijon:

“Zeusi e përpiu gruan e vet të parë, Mητις, personifikimi i urtësisë, që ishte edhe shtatzanë. I pari i hyjnive e mori këtë masë të rëndë, sepse mori vesh që pas vajzës, e cila do të lindte nga kjo barrë e parë, Mητις do të bënte një djalë, më të fortë, më të fuqishëm se i ati, domethënë se vetë Zeusi, që do ta rrëzonte nga froni dhe do ta bënte ta pranonte, në vend të tij, si kryetar të qiellit. Kur erdhi koha për lindjen normale të fëmijës së zënë nga Mητις, Zeusi ndjeu në kokën e vet dhimbje aq të padurueshme, sa Vullkani ose Hφραιστος (disa të tjerë thonë se Prometeu ose Merkuri, por pa ndonjë arsye të shëndoshë), duke marrë një sëpatë e goditi kaq fort në kokë Zeusin, sa doli Athina, krejt e veshur, krejt e armatosur dhe duke lëshuar britma të forta gëzimi; dhe ja përse gjithmonë është thënë se kjo hyjneshë ka lindur nga koka e Jupiterit.

http://autochthonous.njekomb.com/124170/

Pjesa e 3


http://autochthonous.njekomb.com/124173/

Pjesa e 4

http://autochthonous.njekomb.com/124176/

 

[Rrjeti]

Historiani grek ofron një version tjetër-si lindën dhe bashkëjetuan shqiptarët dhe grekët (VIDEO)
JA PSE NE DUHET TË JEMI BASHKE?!

Një version i historisë së bashkëjetesës shqiptaro-greke që nga Thukididi e deri në ditët tona.

Pranimi i disa të vërtetave, manipulimi i disave, relativizimi inorigjinës së Skënderbeut ( nuk e dimë a është ilir apo grek se nuk ka kërkime mjaftueshëm) apo dhe përfundime të tjera janë pjesë e këtij ligjërimi.

Jeta është e bukur edhe pse është e ndryshme-duhet të njohim shumë variante për të shkuar tek e vërteta!

Në shumë raste faktet e dokumentuara rreth shqiptarëve ndër shekuj janë lexuar subjektivisht nga historianët grekë.

Edhe pse mbetet i ndikuar nga nacionalizmi i zakonshëm i historianëve grekë, Dhimitri Bethanis pranon se ilirët janë të lashtë, po aq sa grekët.

Një fakt i pakundërshtueshëm historik, por i pranuar hapur nga një historian grek, përbën risi.
Në kundërshtim nga historianët e tjerë grekë ai e sheh figurën e Skënderbeut si shqiptare, duke dalluar elementin përbashkues të heroit tonë kombëtar. Sipas historianit, Skënderbeu bashkoi grekët e shqiptarët kundër armikut të përbashkët, Turqisë.

Bethanis thekson idenë që Shqipëria dhe Greqia përgjatë gjithë historisë kanë qenë vende vëllazërore, ndërsa shprehet se janë disa historianë të paditur shqiptarë dhe grekë që po krijojnë armiqësi të kota. Sipas tij, ilirët janë të lashtë dhe gjuha shqipe është më e vjetër se latinishtja, por ai sajon disa ura komunikimi, kur komenton alfabetin.

Ai shprehet se shqiptarët nuk kanë pasur alfabet dhe deri në krijimin e alfabetit që njohim sot, kanë përdorur shkronjat greke.

Por, kjo ka gjasë të jetë e pavërtetë. Nëse i referohemi teorisë së Aristidh Kolës që thotë se “shtrati iliro-helen është i përbashkët, ai pellazgjik”, mund të dalë e vërtetë e kundërta, pra që alfabeti grek të jetë pellazg, pse jo ilir. Megjithatë dokumentet për të faktuar njërën apo tjetrën tezë, nuk ka si gjenden në thellësi të kohëve mijëra vjet të lashta.

Historiani grek, Dhimitri Bethanis flet edhe për elemente të tjera përbashkuese mes Greqisë e Shqipërisë, të cilat edhe pse janë të rreme nuk vënë në dyshim faktin më të rëndësishëm historik, që edhe Bethanis thekson në këtë material: Ilirët janë popull i lashtë.

Fjala e plotë e historianit grek:

“Përshëndetje, quhem Dhimitri Betanis,
Do ju them shkurtimisht historinë e Shqipërisë.
Gjatë gjithë antikitektit, nga epoka e Greqisë klasike deri në diku 2000 me 3000 vjet p.e.s
E gjithë zona që quhet më vonë Iliria ose sot Shqipëria, ka në këto mijëvjeçarë vetëm një emër, e cila quhet Epir.
Epir u quante, në të gjitha kohët e antikitektit zona e cila fillonte nga rajoni i Amvrakikos dhe mbaronte diku më sipër, në veri të Durrësit
Banorët e parë të Epirit që janë të regjistruar në tekstet e lashta greke, dhe këtë nuk mund ta refuzojmë, sepse janë të shkruara në tekstet e lashta janë ata të familjes mbretërore të Kadmit dhe Harmonisë.
Kadmi dhe Harmonia, janë mbreti dhe mbretëresha e Tebës të cilët më vonë do të banojnë në Epir.
Por kur një familje mbretërore shkon për tu vendosur ose jetuar diku tjetër, siç bënë ata do të thotë, se dhe disa mijëra njerëz, i kanë ndjekur nga pas.
Mundet, sepse ka pasur ndonjë lëvizje në qytetin e tyre, ose është marrë ndonjë qëndrim.
Diçka do jetë bërë, disa kanë ikur, që do të thotë mijëra njerëz janë shpërngulur dhe shkuan aty.
Këta janë banorët e parë pra në veçanti që kanë dhe emër janë Kadmi dhe Harmonia.

Referohet vetëm në një burim, një fjalë, një toponim, i cili quhet Vuthoi, që ka lidhje me këtë shpërngulje.
Vuthoi sipas mendimit tim, në këtë histori që po themi është diku te 2500 vjet p.e.s.
Vuthoi sipas mendimit tim, është ajo që më vonë gjatë viteve të historisë grekët e quajnë Vouthrotos.
Ose siç e thojnë dhe sot në ditët tona shqiptarët.
“Butro” Butrinti…
Shpresojmë të jetë kështu.
Banorët e dytë të njohur në rajonin e Epirit.
Është Neoptolemi ose ndryshe Pirro, djali i Akilit, heroit të Trojës.
Pirro do të thotë kokëkuqi, i cili nuk ka lidhje me Pirron e famshëm që luftoi kundër romakëve.
Ky Pirro që po flasim këtu, është një mijë vjet para mbretit të Epirit, Pirro.
Edhe ky po ashtu u zhvendos aty si nje mbret, që do të thotë gjithashtu një pjesë e madhe e popullsisë e ndoqën nga pas aty ku ai shkoi.
Referenca e tretë, ku përfundimisht futemi në temë dhe Ilirët njihen si komb dhe që i përmend në shkrimet e vjetra greke është Thukididi.
Në luftën e Peleponezit, Thukididi thotë qartë: ” Ilirët luftuan përkrah grekëve”.
Nuk na intereson grupimi, por na intereson që ato luftojnë përkrah grekëve.
E cila për ta bërë këtë gjë, do të thotë që grekët dhe pse i konsiderojnë ilirët barbarë, si dhe gjithë të tjerët të cilët nuk ishin grekë të pastër, po në të njëjtën kohë lejojnë dhe njëlloj kufizimi që ne kemi një marrëdhënje farefisnore së bashku dhe që kështu i lejojmë të luftojnë përkrah nesh.
Në asnjë mënyre grekët nuk lejonin që në një luftë civile të ndërhynin barbarët, në cilëndo anë që të ishin rreshtuar përveçse, nëse i konsiderojnë ata “njerëz të tyre”.

Pra që këtu në shfaqjen e parë të ilirëve dëshmon që janë të lidhura drejtpërdrejt me kombin grek.

Domethënë që janë kombe vëllazërore siç e thotë edhe historiani i madh jo vetëm i antikitektit por ndoshta i gjithë historisë njerëzore.
Pas kohëve klasike dhe helenistike pikë e rëndësishme që futet në historinë ilire është Gjergj Kastrioti.
I cili i reziston Sulltan Mehmetit II, atij që i ishte futur në Stamboll.
Gjergj Kastriotin e quajnë ndryshe edhe Skenderbeu, të cilin këtë mbiemër ja kanë dhënë Osmanët, në nder të Aleksandrit të madh sepse e konsideronin atë si pasardhës të tij, për shkak të heroizmit që kishte në përballjet e betejave të ndryshme.

Këtu nuk na intereson në qoftë se Kastrioti është ilir apo grek, por ajo që na intereson është se Kastrioti bashkon ilirët dhe grekët ndaj kundërshtarit të tyre të përbashkët domethënë kindër Osmanëve të cilët kanë pushtuar territoret tona.
Një moment universitetet tona bashkëkohore do ta gjejnë gjuhën e përbashkët me njëra-tjetrën, me Universitetin e Janinës ose me të Tiranës me të cikin po punojmë së bashku, sepse ka shumë historianë të asaj kohe për Kastriotin.
Aty do gjejmë dhe për prejardhjen e tij etj, por thjeshtë akoma nuk janë bërë hetimet e nevojshme.
Megjithatë rëndësi ka që heroi më i madhbi Shqipërisë bashkëkohore, bashkon këto dy kombe.
Më vonë në historinë e re kemi Ali Pashën i cili është i pari që bën një lëvizje serioze kundër turqve dhe donte të krijonte Greqinë e Re.
Ali Pasha mbledh të gjithë filogrekët, siç është Lord Bajroni në Janinë dhe konsullatat perëndimore jo që të krijij Shqipërinë apo Ilirinë, por të krijoj Greqinë e Re.

Siç është thënë më parë nga Riga Fereos ” Të bashkohemi të gjithë në Ballkan dhe të përziejmë Turqit”.
Ali Pasha për këtë arsye kishte shumë pushtet,xdhe për këtë arsye gjithë gjeneralët dhe oficerët e tij kur Ali Pasha vdes, ngelin po ata gjeneralë të grekëve të cilët bënë revolicionin grek, domethënë që dhe Ali Pasha tregon që përsëri të bashkuar luftojnë grekët me shqiptarët, domethënë akima dhe aty, tregon që nuk ka ndryshime mes nesh.
Dhe tani në historinë tonë të fundit, në shekullin e 20-të themelohet Shqipëria, për herë të parë vjen në histori shteti me emrin Shqipëri.

Kur Perandoria Osmane bie, në Egjyot, në Tunizi, në Greqi dhe kudo në atë moment kur vendet e Ballkanit u çliruan, duhe që Iliria e cika tashmë u bë Shqipëri, duhej të integrohej bashkohej me Greqinë si ka qenë gjithnjë.
Domethënë të jetë nën administrimin e Greqisë por si komb të jetë veç, me gjuhën e tyre etj.
Kjo gjë nuk ndodhi sepse Italia dhe Austro-Hungaria e cila ishe perandori asaj kohe nuk deshën të bashkohen këto dy shtete, që ecën së bashku gjatë gjithë historisë së tyre vendosën ti ndajnë, dhe kështu nga njëra anë kemi Greqinë dhe nga tjetra Ilirët veç për herë të parë në histori.
Megjithatë në historinë e re, ne mund të bëjmë disa vëzhgime gjatë gjithë periudhës, Ilirët në të vërtetë kanë një veçori, gjuhën e tyre “Ilirishten”.
Ilirishtja e vjetër pa dyshim është një gjuhë e lashtë.
Është gjuhë simotër me Sanskrishten, me Persishten e lashtë, me Greqishten e lashtë dhe më e vjetër sipas mendimit tim, nga Latinishtja.

Por për gjatë gjithë historisë, duhet të marrim parasysh këto gjëra.
Ndërsa Ilirët kishin gjuhën e tyre, ata kurrë nuk kishin alfabet.
Përse kur janë kaq të lashtë?
Sepse ata ndihen aq të afërt me grekët, saqë gjatë gjithë historisë së tyre përdorin alfabetin grek dhe vendosin alfabetin latin në shekullin e 20-të, me themelimin e shtetit të ri.
Gjatë gjithë historisë së tij kur Iliria kishte monedhën e saj ose si qytet, shte ose si krahinë, quheni si të doni, kishun gjithnjë si monedhë zyrtare “Dhramin”, me mbretër grek,me shkronja greke, etj.
Pra në gjithë historinë janë shumë të sakta këto që them, dhe kush ka dyshime mund të bëjë kërkime në të gjitha shkrimet e lashta, grekët dhe ilirët, ose shqiptarët siç quhen tani, janë kombe vëllazëror të cilët qëndrueshmërisht kanë qenë së bashku për 4000 me 5000 vjet.
Por tani në shekullin e 21-të disa njerëz te trashë qofshin shqiptarë ose grek përpiqen të lindin intrigat e tyre dhe grindje mes këtyre dy kombeve, janë që të dyja palët në rrugë të gabuar.
Ne kemi marrë nga paraardhësit tanë, dy kombe të cilët janë vëllazëror, dhe si të tillë ne duhet ti dorëzojmë ato tek fëmijët tanë në të ardhmen.
Nuk është e drejtë për vende të tilla kaq të lashta, të mohojnë historinë disa njerëz të paditur rreth historisë dhe te flasin për Shqipëri të madhe, Shqipëri të vogël, Greqi të madhe dhe të bëjnë armiqësi për shkaqe të pakuptimëta.
Ne jemi të detyruar të dimë, sepse këtë e thotë vetë historia në shkrimet e saj dhe jo sepse e them unë.
Jemi të detyruar ti japim të ardhmes, këto dy kombe të bashkuar siç kanë qenë gjithmonë në historinë e tyre.
Faleminderit!”

https://www.youtube.com/watch?v=HoHf2mF-ZIU


https://zgjohushqiptar.info/2019/08/historiani-grek-ofron-nje-version-tjeter-si-linden-dhe-bashkejetuan-shqiptaret-dhe-greket-video.html?fbclid=IwAR0D5OiTEfdvAntM6LNsrpst621wBWtoPeg3iWMLkYYNNKxqyQse_FmwshM

 

[King Bardhyl]

Historiani grek ofron një version tjetër-si lindën dhe bashkëjetuan shqiptarët dhe grekët (VIDEO)
JA PSE NE DUHET TË JEMI BASHKE?!

Një version i historisë së bashkëjetesës shqiptaro-greke që nga Thukididi e deri në ditët tona.

Pranimi i disa të vërtetave, manipulimi i disave, relativizimi inorigjinës së Skënderbeut ( nuk e dimë a është ilir apo grek se nuk ka kërkime mjaftueshëm) apo dhe përfundime të tjera janë pjesë e këtij ligjërimi.

Jeta është e bukur edhe pse është e ndryshme-duhet të njohim shumë variante për të shkuar tek e vërteta!

Në shumë raste faktet e dokumentuara rreth shqiptarëve ndër shekuj janë lexuar subjektivisht nga historianët grekë.

Edhe pse mbetet i ndikuar nga nacionalizmi i zakonshëm i historianëve grekë, Dhimitri Bethanis pranon se ilirët janë të lashtë, po aq sa grekët.

Një fakt i pakundërshtueshëm historik, por i pranuar hapur nga një historian grek, përbën risi.
Në kundërshtim nga historianët e tjerë grekë ai e sheh figurën e Skënderbeut si shqiptare, duke dalluar elementin përbashkues të heroit tonë kombëtar. Sipas historianit, Skënderbeu bashkoi grekët e shqiptarët kundër armikut të përbashkët, Turqisë.

Bethanis thekson idenë që Shqipëria dhe Greqia përgjatë gjithë historisë kanë qenë vende vëllazërore, ndërsa shprehet se janë disa historianë të paditur shqiptarë dhe grekë që po krijojnë armiqësi të kota. Sipas tij, ilirët janë të lashtë dhe gjuha shqipe është më e vjetër se latinishtja, por ai sajon disa ura komunikimi, kur komenton alfabetin.

Ai shprehet se shqiptarët nuk kanë pasur alfabet dhe deri në krijimin e alfabetit që njohim sot, kanë përdorur shkronjat greke.

Por, kjo ka gjasë të jetë e pavërtetë. Nëse i referohemi teorisë së Aristidh Kolës që thotë se “shtrati iliro-helen është i përbashkët, ai pellazgjik”, mund të dalë e vërtetë e kundërta, pra që alfabeti grek të jetë pellazg, pse jo ilir. Megjithatë dokumentet për të faktuar njërën apo tjetrën tezë, nuk ka si gjenden në thellësi të kohëve mijëra vjet të lashta.

Historiani grek, Dhimitri Bethanis flet edhe për elemente të tjera përbashkuese mes Greqisë e Shqipërisë, të cilat edhe pse janë të rreme nuk vënë në dyshim faktin më të rëndësishëm historik, që edhe Bethanis thekson në këtë material: Ilirët janë popull i lashtë.

Fjala e plotë e historianit grek:

“Përshëndetje, quhem Dhimitri Betanis,
Do ju them shkurtimisht historinë e Shqipërisë.
Gjatë gjithë antikitektit, nga epoka e Greqisë klasike deri në diku 2000 me 3000 vjet p.e.s
E gjithë zona që quhet më vonë Iliria ose sot Shqipëria, ka në këto mijëvjeçarë vetëm një emër, e cila quhet Epir.
Epir u quante, në të gjitha kohët e antikitektit zona e cila fillonte nga rajoni i Amvrakikos dhe mbaronte diku më sipër, në veri të Durrësit
Banorët e parë të Epirit që janë të regjistruar në tekstet e lashta greke, dhe këtë nuk mund ta refuzojmë, sepse janë të shkruara në tekstet e lashta janë ata të familjes mbretërore të Kadmit dhe Harmonisë.
Kadmi dhe Harmonia, janë mbreti dhe mbretëresha e Tebës të cilët më vonë do të banojnë në Epir.
Por kur një familje mbretërore shkon për tu vendosur ose jetuar diku tjetër, siç bënë ata do të thotë, se dhe disa mijëra njerëz, i kanë ndjekur nga pas.
Mundet, sepse ka pasur ndonjë lëvizje në qytetin e tyre, ose është marrë ndonjë qëndrim.
Diçka do jetë bërë, disa kanë ikur, që do të thotë mijëra njerëz janë shpërngulur dhe shkuan aty.
Këta janë banorët e parë pra në veçanti që kanë dhe emër janë Kadmi dhe Harmonia.

Referohet vetëm në një burim, një fjalë, një toponim, i cili quhet Vuthoi, që ka lidhje me këtë shpërngulje.
Vuthoi sipas mendimit tim, në këtë histori që po themi është diku te 2500 vjet p.e.s.
Vuthoi sipas mendimit tim, është ajo që më vonë gjatë viteve të historisë grekët e quajnë Vouthrotos.
Ose siç e thojnë dhe sot në ditët tona shqiptarët.
“Butro” Butrinti…
Shpresojmë të jetë kështu.
Banorët e dytë të njohur në rajonin e Epirit.
Është Neoptolemi ose ndryshe Pirro, djali i Akilit, heroit të Trojës.
Pirro do të thotë kokëkuqi, i cili nuk ka lidhje me Pirron e famshëm që luftoi kundër romakëve.
Ky Pirro që po flasim këtu, është një mijë vjet para mbretit të Epirit, Pirro.
Edhe ky po ashtu u zhvendos aty si nje mbret, që do të thotë gjithashtu një pjesë e madhe e popullsisë e ndoqën nga pas aty ku ai shkoi.
Referenca e tretë, ku përfundimisht futemi në temë dhe Ilirët njihen si komb dhe që i përmend në shkrimet e vjetra greke është Thukididi.
Në luftën e Peleponezit, Thukididi thotë qartë: ” Ilirët luftuan përkrah grekëve”.
Nuk na intereson grupimi, por na intereson që ato luftojnë përkrah grekëve.
E cila për ta bërë këtë gjë, do të thotë që grekët dhe pse i konsiderojnë ilirët barbarë, si dhe gjithë të tjerët të cilët nuk ishin grekë të pastër, po në të njëjtën kohë lejojnë dhe njëlloj kufizimi që ne kemi një marrëdhënje farefisnore së bashku dhe që kështu i lejojmë të luftojnë përkrah nesh.
Në asnjë mënyre grekët nuk lejonin që në një luftë civile të ndërhynin barbarët, në cilëndo anë që të ishin rreshtuar përveçse, nëse i konsiderojnë ata “njerëz të tyre”.

Pra që këtu në shfaqjen e parë të ilirëve dëshmon që janë të lidhura drejtpërdrejt me kombin grek.

Domethënë që janë kombe vëllazërore siç e thotë edhe historiani i madh jo vetëm i antikitektit por ndoshta i gjithë historisë njerëzore.
Pas kohëve klasike dhe helenistike pikë e rëndësishme që futet në historinë ilire është Gjergj Kastrioti.
I cili i reziston Sulltan Mehmetit II, atij që i ishte futur në Stamboll.
Gjergj Kastriotin e quajnë ndryshe edhe Skenderbeu, të cilin këtë mbiemër ja kanë dhënë Osmanët, në nder të Aleksandrit të madh sepse e konsideronin atë si pasardhës të tij, për shkak të heroizmit që kishte në përballjet e betejave të ndryshme.

Këtu nuk na intereson në qoftë se Kastrioti është ilir apo grek, por ajo që na intereson është se Kastrioti bashkon ilirët dhe grekët ndaj kundërshtarit të tyre të përbashkët domethënë kindër Osmanëve të cilët kanë pushtuar territoret tona.
Një moment universitetet tona bashkëkohore do ta gjejnë gjuhën e përbashkët me njëra-tjetrën, me Universitetin e Janinës ose me të Tiranës me të cikin po punojmë së bashku, sepse ka shumë historianë të asaj kohe për Kastriotin.
Aty do gjejmë dhe për prejardhjen e tij etj, por thjeshtë akoma nuk janë bërë hetimet e nevojshme.
Megjithatë rëndësi ka që heroi më i madhbi Shqipërisë bashkëkohore, bashkon këto dy kombe.
Më vonë në historinë e re kemi Ali Pashën i cili është i pari që bën një lëvizje serioze kundër turqve dhe donte të krijonte Greqinë e Re.
Ali Pasha mbledh të gjithë filogrekët, siç është Lord Bajroni në Janinë dhe konsullatat perëndimore jo që të krijij Shqipërinë apo Ilirinë, por të krijoj Greqinë e Re.

Siç është thënë më parë nga Riga Fereos ” Të bashkohemi të gjithë në Ballkan dhe të përziejmë Turqit”.
Ali Pasha për këtë arsye kishte shumë pushtet,xdhe për këtë arsye gjithë gjeneralët dhe oficerët e tij kur Ali Pasha vdes, ngelin po ata gjeneralë të grekëve të cilët bënë revolicionin grek, domethënë që dhe Ali Pasha tregon që përsëri të bashkuar luftojnë grekët me shqiptarët, domethënë akima dhe aty, tregon që nuk ka ndryshime mes nesh.
Dhe tani në historinë tonë të fundit, në shekullin e 20-të themelohet Shqipëria, për herë të parë vjen në histori shteti me emrin Shqipëri.

Kur Perandoria Osmane bie, në Egjyot, në Tunizi, në Greqi dhe kudo në atë moment kur vendet e Ballkanit u çliruan, duhe që Iliria e cika tashmë u bë Shqipëri, duhej të integrohej bashkohej me Greqinë si ka qenë gjithnjë.
Domethënë të jetë nën administrimin e Greqisë por si komb të jetë veç, me gjuhën e tyre etj.
Kjo gjë nuk ndodhi sepse Italia dhe Austro-Hungaria e cila ishe perandori asaj kohe nuk deshën të bashkohen këto dy shtete, që ecën së bashku gjatë gjithë historisë së tyre vendosën ti ndajnë, dhe kështu nga njëra anë kemi Greqinë dhe nga tjetra Ilirët veç për herë të parë në histori.
Megjithatë në historinë e re, ne mund të bëjmë disa vëzhgime gjatë gjithë periudhës, Ilirët në të vërtetë kanë një veçori, gjuhën e tyre “Ilirishten”.
Ilirishtja e vjetër pa dyshim është një gjuhë e lashtë.
Është gjuhë simotër me Sanskrishten, me Persishten e lashtë, me Greqishten e lashtë dhe më e vjetër sipas mendimit tim, nga Latinishtja.

Por për gjatë gjithë historisë, duhet të marrim parasysh këto gjëra.
Ndërsa Ilirët kishin gjuhën e tyre, ata kurrë nuk kishin alfabet.
Përse kur janë kaq të lashtë?
Sepse ata ndihen aq të afërt me grekët, saqë gjatë gjithë historisë së tyre përdorin alfabetin grek dhe vendosin alfabetin latin në shekullin e 20-të, me themelimin e shtetit të ri.
Gjatë gjithë historisë së tij kur Iliria kishte monedhën e saj ose si qytet, shte ose si krahinë, quheni si të doni, kishun gjithnjë si monedhë zyrtare “Dhramin”, me mbretër grek,me shkronja greke, etj.
Pra në gjithë historinë janë shumë të sakta këto që them, dhe kush ka dyshime mund të bëjë kërkime në të gjitha shkrimet e lashta, grekët dhe ilirët, ose shqiptarët siç quhen tani, janë kombe vëllazëror të cilët qëndrueshmërisht kanë qenë së bashku për 4000 me 5000 vjet.
Por tani në shekullin e 21-të disa njerëz te trashë qofshin shqiptarë ose grek përpiqen të lindin intrigat e tyre dhe grindje mes këtyre dy kombeve, janë që të dyja palët në rrugë të gabuar.
Ne kemi marrë nga paraardhësit tanë, dy kombe të cilët janë vëllazëror, dhe si të tillë ne duhet ti dorëzojmë ato tek fëmijët tanë në të ardhmen.
Nuk është e drejtë për vende të tilla kaq të lashta, të mohojnë historinë disa njerëz të paditur rreth historisë dhe te flasin për Shqipëri të madhe, Shqipëri të vogël, Greqi të madhe dhe të bëjnë armiqësi për shkaqe të pakuptimëta.
Ne jemi të detyruar të dimë, sepse këtë e thotë vetë historia në shkrimet e saj dhe jo sepse e them unë.
Jemi të detyruar ti japim të ardhmes, këto dy kombe të bashkuar siç kanë qenë gjithmonë në historinë e tyre.
Faleminderit!”

https://www.youtube.com/watch?v=HoHf2mF-ZIU


https://zgjohushqiptar.info/2019/08/historiani-grek-ofron-nje-version-tjeter-si-linden-dhe-bashkejetuan-shqiptaret-dhe-greket-video.html?fbclid=IwAR0D5OiTEfdvAntM6LNsrpst621wBWtoPeg3iWMLkYYNNKxqyQse_FmwshM

Ka nje problem shume te madh me ju qe merreni me histori te tilla dhe me "historiane" si ky Bethanis. Me dashje apo pa dashje(kjo mbetet qe ta sqaroni ju), ju beni propagande antishqiptare. Une keto videot e Bethanis i kam pare qe kur i ka publikuar. Qellimi i ketij dhe te tjereve si ky eshte te shplaje nga trute shqiptaret me qellim final helenizimin e shqiptareve. Nese ky zoteria dhe te tjere si ky besojne vertete ne nje vllazeri greko-shqiptare, atehere duhet te japin fillimisht disa prova. Dhe letra e lakmusit ne marredheniet greko-shqiptare eshte ceshtja e Epirit, ajo cfare greket ben ne pjesen jugore te ketij rajoni qe sot eshte nen pushtimin grek dhe ajo cfare ata po bejne sot ne pjesen veriore qe eshte brenda kufijve te shtetit Shqiptar. Kur keta ta denojne politiken antishqiptare qe ka ndjekutr Greqia keto 100 e me shume vjet ndaj Shqiperise dhe shqiptareve atehere mundet qe dy popujt te shikojne njeri-tjetrin ne sy dhe te flasin per miqesi me ndermjet tyre.
Ju mund te keni qellime te mira dhe une nuk marre persiper qe tu gjykoj juve por nje pjese e gjerave qe postoni ketu jane shume te demshme dhe krijojne konfuzion ndermjet te rinjve sidomos ne lidhje me historine tone duke ju shtuar konfuzionit te pergjithshem. Kjo eshte shume e demshme.
Nje shembull te vogel nga ligjerata e Bethanis:

Këtu nuk na intereson në qoftë se Kastrioti është ilir apo grek, por ajo që na intereson është se Kastrioti bashkon ilirët dhe grekët ndaj kundërshtarit të tyre të përbashkët domethënë kindër Osmanëve të cilët kanë pushtuar territoret tona.

Ma shpjegon kete te lutem sepse une nuk kam informacion ne lidhje me kete bashkim qe paska bere Gjergj kastrioti ndermjet Ilireve dhe Grekeve kunder Osmaneve.

 

[Rrjeti]

Ka nje problem shume te madh me ju qe merreni me histori te tilla dhe me "historiane" si ky Bethanis. Me dashje apo pa dashje(kjo mbetet qe ta sqaroni ju), ju beni propagande antishqiptare. Une keto videot e Bethanis i kam pare qe kur i ka publikuar. Qellimi i ketij dhe te tjereve si ky eshte te shplaje nga trute shqiptaret me qellim final helenizimin e shqiptareve. Nese ky zoteria dhe te tjere si ky besojne vertete ne nje vllazeri greko-shqiptare, atehere duhet te japin fillimisht disa prova. Dhe letra e lakmusit ne marredheniet greko-shqiptare eshte ceshtja e Epirit, ajo cfare greket ben ne pjesen jugore te ketij rajoni qe sot eshte nen pushtimin grek dhe ajo cfare ata po bejne sot ne pjesen veriore qe eshte brenda kufijve te shtetit Shqiptar. Kur keta ta denojne politiken antishqiptare qe ka ndjekutr Greqia keto 100 e me shume vjet ndaj Shqiperise dhe shqiptareve atehere mundet qe dy popujt te shikojne njeri-tjetrin ne sy dhe te flasin per miqesi me ndermjet tyre.
Ju mund te keni qellime te mira dhe une nuk marre persiper qe tu gjykoj juve por nje pjese e gjerave qe postoni ketu jane shume te demshme dhe krijojne konfuzion ndermjet te rinjve sidomos ne lidhje me historine tone duke ju shtuar konfuzionit te pergjithshem. Kjo eshte shume e demshme.
Nje shembull te vogel nga ligjerata e Bethanis:

Ma shpjegon kete te lutem sepse une nuk kam informacion ne lidhje me kete bashkim qe paska bere Gjergj kastrioti ndermjet Ilireve dhe Grekeve kunder Osmaneve.

Bardhyl, ky nuk është tekst i shkruar nga unë...shiko lidhjen/vegzën, linkun

.Bardhyl, nuk kam shumë kohë të argumentoj(jam duke u shpërngul nga një pjesë e Suedisë në tjetrën), mirëpo do oravtem shkurtimisht të sqaroj se si i perceptoj ngjarjet në fjalë-jeni vet dëshimtar që tani na jetojmë në pluralizëm dhe demokraci dhe si koncept pluralizmi(sipas meje) ndikon në shfaqjen e argumenteve nga këndvështrime të ndryshme, në këtë rast unë vërej dy gjëra:
E para-autori kur flet për periudhën antike, në mënyrë të tërtthort/indirekte pranon që Ilirët dhe gjuha shqipe janë po aq të vjetër sa edhe vet grekët, pra vërej një ndryshim në agjendat e e deritanishme …(Duke e emërtuar gjithë Shqipërinë si Epir)

E dyta-Kur flet për periudhën mesjetare autori orvatet që të mjegullon përkatësinë etnike të Skenderbeut dhe në fund haptas shpreh dëshirënm e kahmotshme për gllabërimin e Shqipërisë. Kjo është e qartë, por njëkohësisht edhe naive se tani është shekulli 21 dhe Shqiptraët nuk janë më ata shqiptar të shekullit 20-nuk mund ti mashtriósh më, me përjashtim të disa banditëve qeveritar në Tiranë e Prishtinë.

Pra(sipas mendimit personal) na duhet të lexojmë pak në mes rrjeshtave...

 

[King Bardhyl]

Bardhyl, ky nuk është tekst i shkruar nga unë...shiko lidhjen/vegzën, linkun

.Bardhyl, nuk kam shumë kohë të argumentoj(jam duke u shpërngul nga një pjesë e Suedisë në tjetrën), mirëpo do oravtem shkurtimisht të sqaroj se si i perceptoj ngjarjet në fjalë-jeni vet dëshimtar që tani na jetojmë në pluralizëm dhe demokraci dhe si koncept pluralizmi(sipas meje) ndikon në shfaqjen e argumenteve nga këndvështrime të ndryshme, në këtë rast unë vërej dy gjëra:
E para-autori kur flet për periudhën antike, në mënyrë të tërtthort/indirekte pranon që Ilirët dhe gjuha shqipe janë po aq të vjetër sa edhe vet grekët, pra vërej një ndryshim në agjendat e e deritanishme …(Duke e emërtuar gjithë Shqipërinë si Epir)

E dyta-Kur flet për periudhën mesjetare autori orvatet që të mjegullon përkatësinë etnike të Skenderbeut dhe në fund haptas shpreh dëshirënm e kahmotshme për gllabërimin e Shqipërisë. Kjo është e qartë, por njëkohësisht edhe naive se tani është shekulli 21 dhe Shqiptraët nuk janë më ata shqiptar të shekullit 20-nuk mund ti mashtriósh më, me përjashtim të disa banditëve qeveritar në Tiranë e Prishtinë.

Pra(sipas mendimit personal) na duhet të lexojmë pak në mes rrjeshtave...

Problemi është se brezi i ri është naiv, i painformuar dhe i bombarduar përditë nga propaganda duke filluar nga burimet bazë të informacionit siç është Wikipedia përshembull.

 

[Rrjeti]

Problemi është se brezi i ri është naiv, i painformuar dhe i bombarduar përditë nga propaganda duke filluar nga burimet bazë të informacionit siç është Wikipedia përshembull.

Nëse kërkoni informata për Greqinë mesjetare në Wikipedia nuk do gjeni, me përjashtim të përshrkimeve rreth pushtuesve Bullgar , Frëng dhe principatave. Ku u zhdukën këta ”Grekë mesjetar” disa shekuj pa nam e nishan?!
Si është e mundur shfaqjja e tyre me intervenim të Francës, Gjermanisë dhe Rusisë?!

https://en.wikipedia.org/wiki/Medieval_Greece

Egzistojnë 3 harta historike nga shekulli i 18, por fatkeqësisht nuk mund ti gjej dot tani;

1- Harta në enciklopedinë Britanike nga shek.18 .
2- Harta në Enciklopedinë Gjermane nga shek. 18 ku e gjithë Serbia një pjesë e Bosnjës (së sotme) deri te ishujt e sotëm të Greqisë janë emërtuar si DER SKIPTAREN.
(Kërkoni në Google, në biblioteka (apo në arkiva) të Gjermanisë ndoshta keni më tepër fat)

Askund në këto harta nuk figuron emri Greqi.

Dhe ja e treta...ketu mund të vëreni emrin Shqipëri, po aty nuk e vëren emrin Greqi por Rumeli….

Parashtrohet pyetja :

Pse emërtohet Rumeli dhe jo Greqi?! Kush gënjen-grekët apo të tjerët?

Autori:

Samuel Butler (30 janar 1774 - 4 dhjetor 1839) ishte një klerik, historian dhe mësues i shkollës britanike, aktiv në fund të shekullit 18 dhe fillim të shekullit të 19-të. Butler njihet më së miri si studiues klasik, në të cilën fushë mori çmime të shumta për arritje të meritueshme. Rreth 1798 ai u caktua posti i drejtorit në Shkollën prestigjioze Shrewsbury. Pasi arriti një Doktoratë të Hyjnisë në 1811, Butler u bë klerik në Kenilworth. Ai më vonë u bë Arkdeakoni i Derby dhe në 1836 Peshkopi i Lichfield.

Më tepër:

https://www.geographicus.com/P/AntiqueMap/TurkeyHungary-butler-1822


Etimologjia ; Termi Rûm do të thotë "Roman", ndërsa Rumelia (turqisht: Rumeli) do të thotë "Tokë e Romakëve" në turqisht, duke iu referuar tokave të pushtuara nga turqit osmanë nga Perandoria Bizantine, në kohën që ende njihet si Perandoria Romake ( neologjizmi "Perandoria Bizantine" u krijua vetëm në vitin 1557 nga një historian gjerman, Hieronymus Wolf, në veprën e tij Corpus Historiæ Byzantinæ .

https://en.wikipedia.org/wiki/Rumelia

Kush dëshiron mund të reflekton, unë nuk kam mundësi për një kohë...

Çdo të mirë kudo që frymoni

 

[Rrjeti]

“Universiteti i Durrësit i vitit 1380 – Hesht Historiografia Shqiptare.…….

Nga: Jahja Drançolli

Në fillim të viteve ‘90-të, në shtypin ditor të Kosovës si dhe në revistën “Buletini” të Fakultetit Filozofik, Prishtine (1993), kishte parë dritën një studim imi me titullin, “Universiteti i Durrësit” (së bashku me burime e literaturë referente), që ishte rezultat i punës së gjatë hulumtuese jo vetëm në arkiva publike italiane dhe kroate, por edhe në ato kishtare të urdhrit Dominikan, urdhër ky që kishte themeluar Universitetin e Durrësit rreth vitit 1380. Rezultati është pritur jashtëzakonisht mirë në botë.

Këtej, në Kroaci, nga mjetet e Kuvendit të Kroacisë janë ndarë rreth 10 mijë euro që studimi në fjalë, i shoqëruar me rezultate të tjera, të shohin dritën në librin monumental, “Arbërit ndërmjet Perëndimit dhe Lindjes gjatë Mesjetës” (Arbers between West and East during Middle Ages, Zagreb, 2008). Libri është distribuuar kryesisht në librari evropiane.

Janë dy arsye pse jam duke e riaktualizuar sërish çështjen në fjalë, tashmë të përqafuar nga pjesa e madhe e shkencës serioze evropiane, e sidomos të asaj kroate e kosovare.

Arsyeja e parë është se Universiteti i Zarës, kohë më parë, në ueb-faqen universitare (anglisht dhe kroatisht) ka postuar historikun e universitetit, që përputhet plotësisht me rezultatet shkencore të cilat provojnë fuqishëm ekzistimin e Universitetit të Durrësit për të parin e këtij lloji në Ballkan. Ky rezultat, tashmë i provuar fuqishëm edhe nga shkenca e historisë kroate, ishte refuzuar nga një pjesë e historiografisë së Shqipërisë politike me prirje mediokre nga medievalistika. Fatkeqësisht, në mesin e tyre ka pasur dhe ka emra të shquar, të cilët me ndonjë puthadorë mediokër edhe nga Kosova, jo vetëm që refuzuan botimin e këtij zbulimi në projektin “Historia e Popullit Shqiptar: Ilirët, Mesjeta…” (Akademia e Shkencave e Shqipërisë-Instituti i Historisë, Tiranë: 2002), por e shpallën Universitetin e Durrësit si të paqenë. Një fushatë e përafërt është zhvilluar pothuajse në intervale të njëjta me zbulimin e origjinës hasjane të Skënderbeut. Fatbardhësisht ky rezultat në vitet e ‘50-ta, pjesërisht qenka provuar edhe nga më i madhi historian shqiptar, Aleks Buda.

Me rastin e fushatës së zhurmshme, ndonjë prej tyre, autorin (J. Drançolli) e kishte marrë në spikamë në stilin e humorit, “autori i këtij ‘zbulimi’, duke lexuar se durrsakët e kanë besuar ‘zbulimin’ e tij, tani edhe vet siç më kanë thënë beson me të vërtetë se Durrësi ka pasur universitet në shekullin XIV” (Historiografia shqiptare në tranzicion, Tiranë, 2006, f. 73). Mos të flasim për diferencime nga tubimet shkencore, që mbaheshin në Shqipëri (ndonjëherë edhe në Kosovë), vetëm pse Universiteti i Durrësit ishte zbuluar nga një kosovar dhe jo nga ndonjë prej strukturave të mykura të historiografisë enveriste, të cilat trevat shqiptare jashtë Shqipërisë politike i kanë përjashtuar nga versioni më i ri i “Historisë së Popullit Shqiptar” (Tiranë: 2002).

Mesazhi është i qartë, duhet ditur se çdo gjë nisë dhe mbaron me Shqipërinë politike të djeshme dhe të sotme, dhe në këtë kontekst kthesat më të mëdha janë bërë në Shqipëri vetëm në periudhën komuniste. Do të ishte paradoksale për recidivët e djeshëm dhe të sotëm të komunizmit shqiptar, që kishin masakruar, mbytur dhe internuar mijëra intelektualë të klerit (jo vetëm katolik, por edhe mysliman dhe ortodoks), ta pranojnë Universitetin e Durrësit pikërisht si rezultat të këtij kleri nga pjesëtarët e Urdhrit dominikan, që aktualisht në këtë vit kudo në botë është duke shënuar 800-vjetorin e themelimit të urdhrit në fjalë.

Arsyeja e dytë është që dashamirësit e shkencës dhe kulturës tonë më në fund t’i gëzojmë edhe më ndonjë sihariq, që afirmon vlerat tona shkencore e kulturore gjatë Mesjetës, kulturë kjo që ka reflektuar gjithandej Mesdheut dhe Evropës përgjithësisht.

Për të parë zhvillimin historik të Universitetit të Durrësit (rreth vitit 1380), i cili për shkaqe të sulmeve osmane ishte tërhequr në Zarë për të themeluar atje Studium Generale ose Universitetin e Zarës me Rektor të Parë, Gjon Durrësakun (1396), përveç studimit tim që është botuar shumë kohë më parë, duhet shikuar për verifikim ueb-faqen e Universitetit të Zarës, të postuar në anglisht dhe kroatisht.

Jahja Drancolli

Nga e gjithë ajo që u tha më sipër, e quaj me vend ta përkujtoj sentencën e famshme të shkencëtarit më të madh të epokës së Humanizmit dhe të Rilindjes, Galile Galileo: “Eppur si muove” (Megjithatë, lëvizë).

https://www.shqiperia.com/blog/universiteti-i-durresit-i-vitit-1380-hesht-historiografia-shqiptare/?fbclid=IwAR2cdOxukJm-F-NXUVJlfuQZKb5S98lWv9xJfQJ64GY8bxoIRK2B9Sxns54

 

[Rrjeti]

Mith'hat Frasheri

BBC Londër Shtator 1949

Autor:
Pan Albanian Federation of America Vatra (the Hearth) DC Chapter

Më 3 Tetor 1949 në 351 Lexington Avenue në Winthrop Hotel në New York u nda nga jeta patrioti dhe nacionalisti i Kombit Shqiptar Mit'hat Frashëri . Megjithese për shumë se 5 dekada ai cilesua si "armik" nga ata që kthyen Shqipërinë në burg dhe një varfëri te madhe. Si mund te konsiderohet 'armik" djali i Abdyl Frashëri vetem cmenduria e semure komuniste mund te arrije në përfundime te tilla
Puna dhe vepra Mith'hat Frasherit për Shqiperine i mbijetoji kohës dhe urretjes komuniste dhe do vazhdoje të kujtohet në të ardhmen

Ne kujtim te ketij heroi te Kombit Shqiptar.

Aleksandër Stavre Drenova

Poezi

I dashur Atdhe

Me vite jam larguar,
i dashur Atdhe,
por nuk të kam harruar,
se shumë i ëmbël je.

Kjo zemra më këndon
për ty, o Shqipëri,
por prapë më lëngon,
se je në varfëri.

Të fala të dërgoj,
këndej ku jam Atdhe,
gjithnjë po të kujtoj,
se birin tënd më ke.

Asdreni

Gjergj Fishta

 

[Mandi]

RRETH FORMIMIT TE ETNOSIT ILIR:
ILIRËT DHE ILIRISHTJA NË RAPORTE BIRËRIE ME PELLAZGËT E PELLAZGJISHTEN.

Kryesisht mbi bazën e evolucionit të brendshëm, gjatë gjysmës së parë të mijëvjeçarit II p.e.re në një kohë të përafërt në Ballkan nisin të formohen dy etnose të mëdha: ilirët në perëndim dhe trakët në juglindje. Njw çeshtje tjetër që vazhdon të diskutohet, është përcaktimi i raporteve midis pellazgjishtes e ilirishtes dhe pellazgjishtes e trakishtes.
Në plan arkeologjik kuptimi ynë për pellazgët si bartësit e kompleksit ballkano-anatolik të periudhës së tranzicionit nga neoliti në bronx dhe lindja e etnosit ilir mbi bazën e kulturës së epokës së bronxit të hershëm i vë ilirët dhe ilirishten në raporte birërie me pellazgët e pellazgjishten.
Ne plan linguistik M. Budimiri, duke u mbështetur ne përdorimin e guturaleve, arrin ne përfundimin se pellazgjishtja tregon cilësi të njëjta me ilirishten.
Thënie për shqiptarët
______
Titulli: Studime Ilire, Volume 1
“Rreth formimit te etnosit ilir”
Botimi i pare: Kuvendi i Studimeve Ilire (1st : 1972 : Tiranë), Akademia e Shkencave e RPSSH.
Botues: Prishtinë : Rilindja, 1978

Foto: Artefakt i fisit ilir Daunii ne Pulia; iliret qe kaluan Adriatikun nga kjo ane ne tjetren.

 

[Rrjeti]

Plisi i Sirmiumit

Revista Drini -
19 Tetor 2019

Kreu mermeri romak i një prej Dioskurs, shekulli II pas Krishtit, i gjetur në Sirmiumin e lashtë, Sremska Mitrovica e sotme, rajoni Srem, Serbia veriore. Koleksioni i Muzeut Srem në Sremska Mitrovica.

Roman marble head of one of the Dioscurs, 2nd century AD, found in ancient Sirmium, present-day Sremska Mitrovica, Srem region, northern Serbia.Collection of Srem Museum in Sremska Mitrovica.

Shkruan Fahri Xharra

Sa do që grekët e mbas-Homerit u munduan të krijojnë një histori të re , duke e mohuar lashtësinë e tyre; si dhe romakët më vonë në të njejtën mënyrë, dolën si popull i ri “ i lashtë” dhe e krijuan historinë e tyre nga mësuesit grek , prapë së prapë brumi i historisë nuk mund të lindte i ri, dhe nga brumi i vjetër pjestar të të cilit ishin vet, e krijuan bukën e re, njeri në lindje e tjetri në perëndim dhe i filluan epokat e reja historike, të falsifikuara dhe të përshtatura sipas nevojave të tyre. Një fat i madh historik që në gatimin e ri nuk e morën plisin dhe si për çudi ai na mbeti neve si “ tapija “ më me vlerë historike me anën e të cilit e kaluara mijëra vjeçare nuk kishte mundësi të zhbëhej, por ajo , vetëm e ndërronte formen, emrin dhe paraqitek si pasuri e popujve që u krijuan.

Roman statue of Dioscur. Marble. Perge. 2nd century AD. Antalya Archaeology Museum; Turkey. Against a white background. The statue is one of the twin brothers that together are called the Dioscuri which means sons of the God Zeus. Their names are Castor and Pollux.

Dardania dhe Myzeqeja ( Moesia ) në kohën romake

Nëse e shikoni foton e parë , njeriu me plis, me një plis shumë interesant, me diellin e Aleksandrit të Madh , i gjetur në Srem të Serbisë, pra afër Mitrovicës së Sremit, qytet ky që ka kaluar një histori të gjatë pellazge, ilire , disa qindravjeçare romake, turke dhe tani serbe ; por ishin tokat Dardane aso kohe dhe këso kohe.

Pra vëllezërit binjak Castori dhe Polluxi ( Dioskurët ) janë figura të mitologjisë geke dhe romake, binjakë e Zeusit ose Jupiterit ( romak ). Ishin figura gjysmë hyjnore që shpëtonin çdo fatkeqësi në detëra ose në luftëra, gjithmonë me kuaj . Vëllezërit ishin nga Sparta por i kishin tempujt në Athinë dhe në Delos. Në anën tjetër ishin patronët e kalorësisë romake, e loznin një rol të madh në ceremonitë marciale të periudhës imperiale të Romes

Shikoni për grekët ishin Kastor dhe Polydeukes, të latinizuar Castori dhe Polluxi .
Derisi sa në Iliaden e vergjilit trajtoheshi si të vdekur, në Odisenë e Homerit spjegohet se njeri një ditë vdiste dhe tjetri rrnonte, diten tjeter ishite ndryshimi.

(From the 5th century BC onwards, the brothers were revered by the Romans, probably as the result of cultural transmission via the Greek colonies of Magna Graecia in southern Italy. An archaic Latin inscription of the 6th or 5th century BC found at Lavinium, which reads Castorei Podlouqueique qurois (“To Castor and Pollux, the Dioskouroi”), suggests a direct transmission from the Greeks; the word “qurois” is virtually a transliteration of the Greek word κούροις, while “Podlouquei” is effectively a transliteration of the Greek Πολυδεύκης.[28] The construction of)

Lexoni or shqiptar, ja disa referenca:
Bagnall, R. et al. The Encyclopedia of Ancient History. (Wiley-Blackwell, 2012) • Carabatea, M. Greek Mythology. (Adam Editions, 1997). Carpenter, T.H. Art and Myth in Ancient Greece. (Thames & Hudson, 1991).Claridge, A. Rome. (Oxford University Press, USA, 1998). Costantino, C. Roman Forum and the Palatine. (Electa, 2016).Carabatea, M. Greek Mythology. (Adam Editions, 1997). Carpenter, T.H. Art and Myth in Ancient Greece. (Thames & Hudson, 1991). Claridge, A. Rome. (Oxford University Press, USA, 1998). Costantino, C. Roman Forum and the Palatine. (Electa, 2016).Hope Moncrieff, A.R. Classical Mythology. (Senate, 1994).Hornblower, S. The Oxford Classical Dictionary. (Oxford University Press, 2012).

http://revistadrini.info/plisi-i-sirmiumit/?fbclid=IwAR3RegU8DK3NCa3oGA-S7YnJIOquLNvlfdcUpiStmj5LJ6MxIxy_CRlLMiw

 

[Rrjeti]

Censusi i vitit 1901/ Ja sa shqiptarë jetonin në Itali, shqipja flitej në 47 komuna!

NGA: Aurenc Bebja, Francë

Shkrimi në gjuhën frënge i gjeografit Charles Rabot ‘Numërimi i popullsisë që flet shqip, frengjisht, greqisht, sllovenisht dhe gjermanisht në mbretërinë e Italisë’, 1903 – i mbështetur po ashtu në punën e M. H. Raseri, të publikuar në vitin 1902 në ‘Bulletin international de l’Institut de la statistique’, Romë – na sjell disa të dhëna interesante mbi komunitetin shqiptar (arbëresh).

Numërimi është kryer me 10 shkurt të 1901 (40 vite më vonë se censusi i 1861), i cili klasifikon popullsitë sipas gjuhës që përdornin në jetën e përditshme.

Sipas këtij censusi, 252 600 banorë ose 58 208 familje, të cilat banonin në 178 komuna, nuk përdornin italishten si gjuhë komunikimi.

Si rrjedhim, komuniteti shqiptar renditej i pari, i ndjekur nga francezët, grekët, sllovenët, gjermanët dhe katalanasit.

Gjuha shqipe flitej në 21 564 familje ose prej 90 000 individësh të shpërndarë gjeografikisht në 47 komuna të Italisë jugore dhe të Siçilisë.
Në distriktin e Cozenca-s, në Kalabri, shqiptarët formonin një grup të konsoliduar.

Jetonin aty 9 251 familje (pothuajse 39 000 individë) të vendosur në qytezat e:

Castrovillar : 5 253 familje në 16 komuna;
Rossano-s : 2 053 familje në 5 komuna;
Cosenza-s : 1 569 familje në 4 komuna;
Paola-s : 484 familje në një komunë;

Në 17 prej 26 komunave të distriktit të Cosenza-s, shqiptarët përbënin 2/3 ose të gjithë popullsinë e këtyre zonave lokale. Ndërsa në distriktin e Catanzaro-s, i cili ndodhet në Kalabrinë veriore, jetonin 1 543 familje që flisnin shqip, ose pothuajse 6 570 individë të shpërndarë në 6 komuna (tre në qytezat e Catanzaro-s, dy në Cotrone dhe një në Nicastro).

Pra në Kalabri formohej komuniteti më i madh i popullsisë që fliste shqip në Itali. Gjithsesi kishte komunitete shqiptare të izoluara gjeografikisht në disa provinca të tjera jugore, si për shembull: 55 familje në Abruzzes, 2 121 në Molise, 886 në Campanie, 2 530 në Basilicate dhe 3 290 në Siçili.

Këto 8 882 familje banonin në 27 komuna, ndër të cilat 14 ishin të tëra ose pothuajse të tëra shqiptare, ndërsa 13 të përziera, ku dominonte gjuha italiane.

‘Këta shqiptarë kanë emigruar në Itali në shekullin XV dhe XVI’. Kuptohet se autori e ka fjalën për arbëreshët. Ai shton se që nga ajo kohë, shqiptarët kanë ruajtur me devotshmëri, jo vetëm gjuhën e tyre, por edhe traditat, këngët e tyre kombëtare, madje edhe kostumet, siç e kanë konstatuar dhe vetë turistët, të cilët kanë vizituar fshatin e bukur shqiptar të Piana dei Greci, i cili ndodhet në hyrje të Palermos. Sipas numërimit të vitit 1861, në Itali jetonin 55 443 shqiptarë.

Sipas autorit, mendohet se ky numërim nuk është realizuar i tëri, prandaj në vitin 1901 numri i shqiptarëve del më i lartë. Në tjetër faktor shpjegues është dhe shkalla e lartë e fertilitetit tek popullsia shqiptare.

https://zgjohushqiptar.info/2019/11/censusi-i-vitit-1901-ja-sa-shqiptare-jetonin-ne-itali-shqipja-flitej-ne-47-komuna.html?fbclid=IwAR1xK1MD-h0s0ZoQdsK6yuKhxUNfKrg4L_QZadches0uBq-o05k35UVArhg

 

[edlin]

Preveza apo Nikopoli?

Në Pallatin Pitti (Palazzo Pitti) në Firenze, më saktë në Sala di Bona gjendet muralja me titullin “La conquista di Prevèsa” e piktorit të mirënjohur Bernardino Poccetti. Pyetja është përse ka patur kaq shumë rëndësi Preveza e Çamërisë për t’u ekspozuar në një nga pallatet më të rëndësishme të bujarëve mesjetarë fiorentinë.

Më poshtë historia e përmbledhur jo vetëm e kësaj murale, por e mesjetës Europiane të fundviteve 1600, ku Epiri apo Çamëria e sotme kishte rëndësi të dorës së parë.


Turqit kishin nisur pushtimin e madh të Europës, të shtyrë nga një etje e madhe për toka të reja në kontinentin e vjetër.

Fillimisht ata ju vërsulën Polonisë, por u mundën në Khotim prej Gjon Sobieski, ndaj u detyruan ta brakstisin këtë ofensivë. Kështu që ju drejtuan Hungarisë dhe Austrisë. Në vitin 1683 nën udhëheqjen e komandantit të tyre Kara Mustafa’ shfaqen nën muret e Vjenës.

Perandori Leopold u detyrua t’ia mbath në Litz, ndërsa për të mbrojtur kryeqytetin austriak mbeti gjeneral Stahremberg, i cili arriti të rezistojë një muaj e gjysëm, aq sa i duhej aleattit polak, Sobieski të mbërrinte dhe t’u shkaktonte humbje të rëndë otomanëve, të cilët gjithsesi mbetën sundimtarë të zomnave hungareze.

Për t’i zbythur përfundimisht turqit Perandori Leopold ju drejtua Venedikut duke e ftuar të hynte në Lidhjen që sapo kishte krijuar me Papëm dhe Poloninë. Republika veneciane hezitoi fillimisht shumë, duke njohur lidhjet tregtare që kishte me Perandorinë Osmane, por në fund u josh shumë nga ideja që duke shfrytëzuar këtë fushatë mund të bëhej zotëruese e Qipros, Evias që ata e quanin Negroponte, portin e Kandias në Kretë dhe Prevezën në Çamëri, së bashku me ujërat e gjithë Epirit. Kështu në janar të vitit 1684 Vendiku ju bashkua Lidhjes.

Pas 14 vjetësh paqeje u rindez lufta kundër turqve, nën drejtimin e kapiten-gjeneral Françesko Morozinit, kontit Nikolla i Strassoldo, komandant i trupave zbarkuese dhe Antonio Zeno me detyrën e mbikëqyrësit të Dalmacisë dhe Shqipërisë.


Qysh në fillim fati u buzëqeshi venecianëve. Ndërsa Zeno ia dilte të fitonte deri në Herceg Novin e sotëm në Malin e Zi ose Castelnuovo për latinët, Morozini me flotën papnore, toskane dhe malteze hynte në ishullin e Shën Maurës mes Korfuzit dhe Qefalonisë.

Nga ana e tij konti i Strassoldo-s zbarkonte dhe pushtonte ditët e para të tetorit 1684 Prevezën dhe Epirin, të cilat kishin nisur të rebeloheshin ndaj represionit osman.

 

[Rrjeti]

Milan Šufflay

Më 9 nëntor 1879, lindi Milan Šufflay një historian i madh dhe politikan kroat, një nga themeluesit e Albanologjisë. Me kërkesën e qeverisë shqiptare dhe Akademisë së Shkencave në Vjenë, Šufflay vazhdoi punën e Jireček dhe Thalloczy, duke redaktuar librin e 3-të të Codex Albanicus, një koleksion arkivor. Më 1931, ai më në fund mori një pasaportë dhe udhëtoi në Shqipëri për të nënshkruar një kontratë për të punuar në Acta Albaniae. Anëtarët e organizatës së regjimit, Jugosllavët e Rinj, nën mbrojtjen mbretërore, më 19 shkurt 1931, e zënë pritë në pragun e tij në Zagreb dhe ia thyen kafkën me një çekiç, duke e lënë të vdekur. Pastaj ata hynë në banesën e tij dhe morën dorëshkrimin e librit të tretë të Codex albanicus. Asnjëherë nuk ka pasur ndonjë hetim në lidhje me kriminelët. Autoritetet mohuan çdo njohuri mbi sulmuesit dhe ndaluan gjitha aktivitetet në lidhje me funeralin e Šufflay. Albert Einstein dhe Heinrich Mann i dërguan një letër Lidhjes Ndërkombëtare për të Drejtat e Njeriut në Paris duke i apeluar publikut kulturor global për të protestuar kundër vrasjes së Milan Šufflay duke bërë thirrje për mbrojtje të shkencëtarëve kroatë nga regjimi Jugosllav. Ankesa iu drejtua Parisit "Ligue des droits de l'homme" (Lidhja e të Drejtave të Njeriut) dhe u botua në faqen e parë të New York Times më 6 maj 1931. Aty u akuzua mbreti i Mbretërisë së Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve si bashkëpunëtor në krim. Në qershor 1940, në Banovina të Kroacisë, u organizua një gjyq për vrasjen e Šufflay. Vrasësit ishin agjentët e policisë Belošević dhe Zwerger, të cilët ikën në Beograd. Të gjitha përpjekjet e mëvonshme të Banovinës së Kroacisë për t'i ekstraduar ata ishin të pafrytshme.

Dardania Sacra

 

[Rrjeti]

Trashëgimia kulturore dhe ringjallja

https://www.youtube.com/watch?v=iLBlgGbtR0M


https://www.youtube.com/watch?v=wqMY018FA5E


Reka e Epërme është një nën-krahinë gjeografike dhe etnografike e rajonit më të madh të Rekës në perëndim të Republikës së Maqedonisë, që përfshinë vendbanime në pjesën e sipërme të Komunës së Mavrovës dhe Radostushës dhe Komunës së Gostivarit.
Krahina e Rekës së Epërme, sot në Maqedoninë Perëndimore, dikur ka qenë vendbanim i një komuniteti shqiptarësh ortodoksë.

Regjistrat osmanë, na lënë të kuptojmë që të 17-të fshatrat e Rekës së Epërme ishin të banuara nga shqiptarë të krishterë të ritit lindor, ortodoks. Por gjatë periudhës osmane, dhe sidomos nga fundi i shekullit të 18-të e deri në mes të shekullit të 19-të, gjysma e këtyre shqiptarëve u islamizuan.

Pas njohjes së Ekzarkisë Bullgare më 1870 nga Porta e Lartë, shqiptarët ortodoksë që mbetën nën juridiksionin e kësaj ekzarkie, iu nënshtruan një presioni të fortë për tu bulgarizuar.

Ndërkohë që pas krijimit të shtetit shqiptar, kur Reka e Epërme mbeti jashtë territorit të tij, përkatësisht nën Mbretërinë SKS, shqiptarët ortodoksë e gjetën veten përballë presionit për tu serbizuar.

Kurse gjatë Jugosllavisë komuniste të Tito-s, ata gradualisht nisën ta braktisnin Rekën dhe të migronin drejt pjesëve tjera të Maqedonisë, ku shumë prej tyre morën identitet maqedonas. Por pjesa më e madhe e tyre, e ruajti shqipen të paktën si gjuhë në shtëpi.
Sot, pas shpërbërjes së Jugosllavisë, një pjesë e shqiptarëve ortodoksë që ishin maqedonizuar kanë nisur të deklarohen si shqiptarë sërish.(Ina)

https://ina-online.net/luma-e-eperme-libri-qe-shpalos-te-verteten-per-shqiptaret-e-rekes-se-eperme/

 

[Rrjeti]

Trashëgimia jonë nëpër muzeumet e botës.Në imazh është njëri nga bijtë e Zeusit me plis në kokë dhe gjindet në Luvër, Paris.
E po, dëshmi/artefakte të shumta ama pak studime nga arkeologët tanë.Si është e mundur që studijuesit heshtin dhe nuk i hulumtojnë këto dëshmi...a është injoranca në pyetje apo diç tjetër?! ...

 

[SystemA]

Toponimet e SOTME jane .....HISTORIA per NESER.

https://www.youtube.com/watch?v=0MvAfZ05hBg

FAZIT....ata partizanet e djeshem qe vrane ate KLYSHIN e greqiris duhet ti shpallim tradhetaret e sotem,sic po behet KONKRETISHT.

RELAX antikamunista sepse jeni JU te PARET me=ANTIskiptaret.

@dujso

Ku je humoristi lale krosit???????????????????