1939, ARKEOLOGU LUIGI CARDINI:
SEKRETET PREHISTORIKE TË VLORËS DHE HIMARËS.
HIMARA DHE SHPELLAT E VLORËS, ME RELIKTE TË BOLLSHME TË NJË KULTURE ENEOLITIKE; KANË NJË FIZIONOMI PALEOLITIKE, QË SINJALIZOHET PËR HERË TË PARË NË BALLKAN. DEPOZITA ARKEOLOGJIKE E SHPELLËS SË HIMARËS U LA E PANGACMUAR...
“Eshtë në nderin tim që t'i dorëzoj shkëlqesisë suaj një raport të shkurtër mbi rezultatet e kërkimit paleontologjik të kryer në emër të Misionit Arkeologjik Italian në Shqipëri, drejtuar nga vetë Ju. . . Ky hulumtim na mundësoi konstatimin e ekzistencën së një depozite të gjerë paleolitike në sipërfaqe, në afërsi të fshatit Xarrë; një strehë shkëmbore në shpatet e maleve të Rrëzës së Kanalit dhe një kompleks prej pesë shpellash fare në afërsi të fshatit Himarë, me relikte të bollshme të një kulture eneolitike në bazamentin e tyre. . . Këto fizionomi paleolitike, të cilat sinjalizohen për herë të parë në Ballkan, i japin një rëndësi të madhe zonës arkeologjike të Xarrës. Gjetjet kërkojnë një studim sistematik të zonës, i cili duhet të plotësohet me hapjen e një numri kanalesh gërmimi. Kjo do të siguronte sigurisht të dhëna të sigurta për depozitat dhe gjithashtu mund të zbulonte të dhëna faune, të dobishme për një interpretim më të saktë të depozitave.”
[Instituti Italian i Paleontologjisë Njerëzore
(Istituto Italiano di Paleontologia Umana, IPU),
Raport i Cardini-t, 4 korrik 1939].
“Shpellat e Himarës: këto shfaqen në zonën Spile, afër bregdetit Adriatik. . . Një hendek fillestar i hapur më 4 qershor u zgjerua dhe u thellua më 8 dhe 9. . . Verifikova natyrën shumë interesante të vendgërmimit arkeologjik, i cili do të kërkonte një fushatë të gjatë gërmimesh, - shumë premtues për sa i përket rezultateve për shkak të madhësisë së depozitës; bollëkut të mbetjeve arkeologjike dhe të mbetjeve të faunës, dhe të qartësisë së rrallë stratigrafike, - dhe mendova se ishte më mirë të mos ngacmohej depozita, e cila mund të eksplorohej drejtpërdrejt në një moment më të përshtatshëm, duke përdorur mjetet e pajisjet e sugjeruara nga shkenca.”
[[Istituti Italian i Paleontologjisë Njerëzore
(Istituto Italiano di Paleontologia Umana, IPU),
Cardini, 4 korrik. Fletore e vitit 1939].
Thënie për shqiptarët
___________
Autori: Karen Francis
Titulli: “The Lost Caves of Luigi Cardini: Explorations in Albania 1930-2001”, Capra 3 (pp. 17), 2001
